Alasdair MacIntyre "Krótka historia etyki. Filozofia moralności od czasów Homera do XX wieku"

Alasdair MacIntyre, Krótka historia etyki. Filozofia moralności od czasów Homera do XX wieku, tł. Adam Chmielewski, Warszawa „PWN” 2000

Alasdair MacIntyre jest znanym amerykańskim etykiem irlandzkiego pochodzenia. Jego wieloletnie studia oraz prowadzone wykłady pozwoliły mu dostrzec lukę w proponowanych studentom lekturach. Potrzeba stworzenia niewielkiego dzieła zawierającego najważniejsze myśli i pozwalającego inaczej spojrzeć na różne ważne wydarzenia w historii stały się inspiracją do napisania podręcznika do historii etyki, w którym kładzie nacisk na rozumienie zagadnień etycznych oraz znaczeniem zachodzących przemian. Historia oraz moralność określonych czasów objawiające się w formach życia społecznego stają się tu punktem wyjścia do uświadomienia sobie znaczenia refleksji nad nimi.

Etyka jest jedną z tych dziedzin ludzkich, która stara się znaleźć odpowiedź dotyczącą dobrego życia, idealnego społeczeństwa. Myśliciele poszukują pomysłów na współczesne im bolączki, przez co ta bardzo zależna od historii i wpływająca na nią dziedzina ciągle ulegała zmianom. Alasdair MacIntyre stara się pokazać zmiany w myśli społecznej oraz przesunięcia w systemie ludzkich wartości z zaznaczeniem, że nie są one ani uniwersalne ani ponadczasowe, ale pozwalają na poszerzenie spojrzenia na dokonywane przez ludzi wybory. Świadomość etyczna pozwala na inne spojrzenie na świat. Krytyczna postawa wobec moralności, czyli ustalonych wzorców postępowania sprawia, że staje się ono miejscem zmian bez gotowych rozwiązań dla życia społecznego, ale pozwalająca owo życie kształtować i czynić je lepszym. Czytelnik „Krótkiej historii etyki” ma okazję prześledzić zmieniające się pojęcia. Przenoszenie ciężaru znaczenia w historii wpływa na obowiązujące formy życia.

Rozważania historyczne nad etyką Alasdair MacIntyre zaczyna od opisania ważnych pojęć i pokazania ich przemian w historii. Takie wprowadzenie umożliwia nam nabranie dystansu oraz postawy krytycznej wobec kolejnych przetestowanych rozwiązań. Jest to bardzo dobre przybliżenie myśli filozoficznej dla tych którzy wcześniej ani etyką ani z filozofią nie mieli kontaktu.

„Krótka historia etyki” zawiera informacje o sofistach, Sokratesie, Platonie, Arystotelesie, opis etyki greckiej, przyjrzenie się początkom chrześcijaństwa, interesujące spojrzenie na reformację i przy okazji zapoznanie z takimi ważnymi postaciami jak Luter, Machiavelli, Hobbes i Spinoza. Bardzo ważny są tu też rozdziały pozwalające poznać różnice między etyką brytyjską a francuską. Wśród znaczących postaci pojawia się także Kant, Hegel, Marks, Kierkegaard, Nietzsche oraz współczesne kierunki filozofii.

Książka jest bardzo niewielka (335 stron) i zawiera tylko wybrane przez filozofa prądy, myślicieli oraz zagadnienia, przez co nie zabraknie w niej uproszczeń z jednej strony pozwalających zainteresować czytelnika tą interesującą dzieciną, a z drugiej niedająca pełnego obrazu. MacIntyre w czasie omawiania kolejnych nurtów oraz pomysłów skupia się na kontekście społeczno-historycznym oraz moralnym pozwalającym lepiej zrozumieć intencje oraz proponowane rozwiązania kolejnych myślicieli. Dzięki temu lektura ta jest dobrym wstępem do samodzielnego poszerzania wiedzy, studiowania pism filozofów. Jedno czego bardzo mi brakowało to bibliografia, która mogłaby pokierować czytelnika do określonych dzieł, ale ów brak bibliografii czyni „Krótką historię etyki” książkę lżejszą, sprawiającą wrażenie popularnonaukowej.

Bardzo dużym plusem książki jest podział ważnych zagadnień na krótkie rozdziały oraz żywy język, co na pewno jest też sporą zasługą tłumacza, potrafiącego przełożyć myśl amerykańskiego filozofa na zrozumiały dla laików język.

Polecam wszystkim zainteresowanym etyką oraz filozofią, a także historią. Lektura ta pozwoli zrozumieć ważne przemiany w dziejach ludzkości.

Kup książkę