Thomas Berger "Mały wielki człowiek"

Thomas Berger, Mały wielki człowiek, tł. Lech Jęczmyk, Poznań 1998.

Ludzie wszystkich kultur żyją w przekonaniu, ze człowiek jest kimś wyjątkowym tylko, kiedy przynależy do ich rasy i wartościuje świat tak jak jego sąsiedzi. Nie lubimy odmienności, ponieważ trudno ją zrozumieć. Człowiek żyjący innym systemem wartości inaczej postrzega świat, przez co jego działania są niezrozumiałe. Z takim problemem nieumiejętności porozumienia spotykają się bohaterowie książki „Mały wielki człowiek”.

Ta opowieść o starca o swojej młodości, kiedy był małym białym chłopcem i trafił do obozu wrogich, dzikich Indian, którzy uznali go za członka plenienia pozwala spojrzeć na cywilizację zachodnią z lekkim dystansem. Jack Crabb żył wystarczająco długo i intensywnie, by móc swoją opowieścią przedstawić nam mentalność Amerykanów w XIX wieku. Adopcja chłopca przez Czejenów sprawiła, że zyskał on rodzinę, którą częściowo stracił. Przechodząc z kultury białych do czerwonych i z powrotem przeżywał liczne wzloty i upadki, podczas których spotykał ważne postacie z historii swego młodego kraju.

Ta znakomita lektura skłania do refleksji nad własnym życiem i pozwala nabrać dystansu do świata. Nie brakuje tam wielu ważnych faktów z historii USA, koncepcji kulturowych i językowych, socjologicznego spojrzenia, a wszystko w lekkiej, humorystycznej oprawie.