Teresa Blanch, Anna Gasol "Wielka księga wartości. Opowiadania o szczerości, tolerancji i innych ważnych sprawach" il. Valenti Gubianas

Teresa Blanch, Anna Gasol, Wielka księga wartości. Opowiadania o szczerości, tolerancji i innych ważnych sprawach, il. Valenti Gubianas, tł. Marta Szafrańska-Brandt, Warszawa „Nasza Księgarnia” 2018

Wartość jest jednym z ważnych problemów filozoficznych. Każda z odnóg tej najstarszej nauki zawiera inne znaczenia tego słowa. W logice wartością jest to czy zdanie jest fałszywe (0) czy prawdziwe (1), jaki rezultat daje rachunek zdań, w ontologii wyznacza ona granice poznania, w etyce zachęca do dyskutowania nad właściwymi postawami, zastanawiania się, co można zrobić lepiej, w jaki sposób pokierować swoim życiem, aby być dobrym i szczęśliwym oraz nie krzywdzić innych, a jeszcze najlepiej im pomagać. Etyczne rozważania zawsze krążą wokół „Ja”, czyli poczucia własnej wartości, umiejętności szanowania i kochania siebie oraz wykorzystania tego w życiu społecznym.

Tolerancja, miłość, wyrozumiałość, opiekuńczość, wysiłek, życzliwość, konsekwencja, pracowitość, solidarność, rzetelność, uczciwość, empatia oraz poczucie własnej wartości sprawiają, że każdego dnia możemy zmieniać świat na lepsze. Czasami codzienność przynosi nam niemiłe niespodzianki w postaci utraty pracy, jak w przypadku bohatera opowiadania „Juan, cukiernik mimo woli”, który stracił źródło utrzymania rodziny. Ciągnące się tygodniami poszukiwania nowej pracy wypełnił pieczeniem ciast, które szybko znalazły nabywców. Dzięki wsparciu brata oraz pracowitości, wierze w swoje możliwości oraz rzetelności i uczciwości mógł otworzyć własny biznes.

Nie on jeden musi borykać się z trudami życia, dążeniem do spełnienia marzeń. Jednym udaje się je spełnić, a inni zostają skazani na tułaczkę i biedę, a mimo tego są szczęśliwi mogąc kreślić kolejne obrazki, utrwalać rzeczywistość i ciągle wierzyć w możliwość zrealizowania marzeń tak, jak tułacz z opowiadania „Stare tenisówki” pragnący zostać uczniem słynnej malarki Fridy Kahlo. Swoją postawą i walką przypomina ojca z „Córki blacharza i parasolnika”, który po śmierci żony sam zajmuje się Rosą, a później zabiera ją w podróż, w czasie której zarabia na ich życie. Nie jest to jednak piękne dzieciństwo. Wypełnione pracą dni nie polepszają ich losu, a sama dziewczynka spostrzegana jest jako mała brudaska i obdartuska. Jednak pomoc nieznajomej kobiety sprawia, że Rosa może zacząć chodzić do szkoły.

Moc słowa pisanego i książek docenia również Mia, mieszkająca z bratem i dziadkiem. Starszy od niej brat musi iść od pracy, a ona unika band dzieciaków, które spędzają dzień na kradzieżach i bójkach. Pewnego dnia zostaje oczarowana widokiem książki w księgarni. Marzy by taką posiadać, dlatego codziennie przychodzi ją oglądać. Jej zamiłowanie do piękna i otwarcie na naukę zostaje docenione tak samo jak ciekawość ludzi w wiosce z opowiadania „Peruwiański nauczyciel”. Z tych opowieści dzieci dowiedzą się, że nie każdy ma szansę uczyć się i trzeba tę możliwość docenić.

„Wielka księga wartości” to przede wszystkim życiowe historie z pięknym wachlarzem ludzkich osobowości, wśród których są zarówno ci dobrzy, jak i źli. Świat nie jest też łatwy, baśniowy, a życie piękne i usłane różami. Losy bohaterów są pogmatwane, codzienność bardzo trudna i wymagająca wielkiej siły do działania, aby zmieniać swoje życie na lepsze.

Szesnaście opowiadań zawartych w tomie ma specyficzną stylistykę, w której pobrzmiewa sposób opowiadania o świecie w języku hiszpańskim. Tłumaczka bardzo pięknie przenosi tę stylistykę do języka polskiego bez okaleczania naszego języka.

Piękne opowieści dopełniają estetyczne, proste i bardzo skutecznie przyciągające dziecięcą uwagę opowieści. Valenti Gubianas umiejętnie wprowadza nas za pomocą gry kolorów, kontrastów, prostoty ilustracji w świat stworzony przez pisarki Teresę Blanch i Annę Gasol. Stworzone przez ilustratora postacie mają charakterystyczne proste ciała, rumieńce, chude nogi, owalne i nieproporcjonalnie duże głowy, jak w przypadku ciała niemowlaków.

W tomie znajdziemy spokojne opowiadania świetnie sprawdzające się zarówno przed snem, jak i w czasie odpoczynku, relaksu na ławce w czasie spaceru. Radosne, ciepłe barwy sprawiają, że czytanie sprawia przyjemność. Niedługie opowieści i strony wypełnione ilustracjami sprawiają, że dziecko w czasie czytania nie jest znużone.

Teresa Blanch i Anna Gasol w swoich opowieściach zaskakują zakończeniami, przemilczeniami, niejasnymi zakończeniami pozwalającymi czytelnikowi na własne snucie różnych rozwiązań. Dodatkową atrakcją jest tu umieszczenie akcji w Ameryce Łacińskiej z jej specyficzna rzeźbą terenu, favelami, koczowaniu na wysypiskach, niepewność jutra, brakiem oceniania po pozorach.