Łukasz Krzywoń "Filozofuj z dziećmi"

Łukasz Krzywoń, Filozofuj z dziećmi. Poradnik do prowadzenia filozoficznych dociekań z dziećmi i młodzieżą, Lublin „Acacemicon” 2019

Filozofowanie to jedna z tych umiejętności, która sprawia, że stajemy się twórczy, samodzielni i odkrywczy, a także otwarci i gotowi do weryfikowania swojej wiedzy. Mimo tego wiemy o tej zdolności tak mało i tak bardzo obciążona jest ona specyficznym kulturowym tabu, że rozwlekłe mówienie z uśmieszkiem nazywane jest filozofowaniem, a ludzie powielający medialne kalki myślowe i bezrefleksyjnie zlepiający je w całość nazywani są filozofami. Ten dysonans jest wynikiem nieznajomości i strachu przed tym, co nieznane. Wypadałoby w końcu oswoić ludzi z tak ważną umiejętnością.

W polskich szkołach filozofia ciągle jest dziedziną marginalną i nieobecną. Tylko nieliczne placówki mogą pochwalić się uczeniem dzieci i młodzieży filozofowania. Moja edukacja właśnie była związana z takimi placówkami i nauczycielami prowadzącymi zajęcia zarówno ze studentami, jak i młodzieżą przez to, że od kilku lat jestem związana z filozofią na Uniwersytecie Wrocławskim, placówce z wielkimi tradycjami w tej dziedzinie. I właśnie z tego powodu z zainteresowaniem sięgnęłam po książkę „Filozofuj z dziećmi”. Kierowała mną ciekawość nauczycielki i matki, która pragnie jak najlepiej rozwijać zdolności swojego dziecka. A gra jest naprawdę warta świeczki, ponieważ liczne badania pokazują, że młodzi odkrywcy mający kontakt z filozofią (nie tylko w postaci etyki) są osobami lepiej radzącymi sobie w dorosłym życiu, mającymi lepsze osiągnięcia, lepiej przechodzącymi przez kolejne stopnie edukacji, chętniej zgłębiającymi tajniki świata, bardziej empatycznymi. Do tego w końcu zmusza filozofia, która jest dziedziną bardzo szeroką, czymś, czego charakter doskonale oddaje greckie słowo „filozofia”: miłość mądrości. A ona przecież wymaga szerokiego spojrzenia, logicznego myślenia, otwierania się na inne pomysły. To jednak wie, każdy absolwent filozofii. A co z innymi? Dla pozostałych nauczycieli wyjaśnienie znajdzie się w książce Łukasza Krzywonia „Filozofuj z dziećmi. Poradnik do prowadzenia filozoficznych dociekań z dziećmi i młodzieżą”.

Od dziesięciu lat pracujący z młodymi ludźmi autor posiada solidny warsztat metodyczny oraz rozległą wiedzę. Jego publikacja wprowadza czytelników w świat filozofii, pokazuje w jaki sposób zorganizować takie zajęcia, wyjaśnia zalety z prowadzenia takich lekcji i uczy rozmawiać z uczniami w taki sposób, aby chętnie współpracowali. I właśnie ta ostatnia rzecz godna jest tu szczególnej uwagi nie tylko w przypadku nauczycieli planujących prowadzić zajęcia z filozofii, ale każdego kto pracuje lub zaczyna pracę w szkole albo w jakikolwiek sposób będzie miał możliwość wpływać i aktywować innych (także jako szef chcący mieć samodzielnych pracowników). Nauczyciel jest tu nie tyle mentorem, ale przede wszystkim liderem zachęcającym do wydajnej pracy, co może przydać się także w przypadku osób pracujących jako szefowie różnych działów w firmach, ponieważ niewidoczne kierowanie ludźmi jest bardziej dopingujące niż jakikolwiek mobbing.

A co znajdziemy w tej polecanej przeze mnie nie tylko nauczycielom publikacji? Przede wszystkim wprowadzenie w świat dziedziny zmuszającej do myślenia, analizowania, weryfikowania. Łukasz Krzywoń w prosty sposób wyjaśnia, czym jest filozofia, przybliża badania związane z postępami dzieci, z którymi prowadzono takie zajęcia, wprowadza nas w świat edukacji anglosaskiej, w której jest ona ważnym elementem pozwalającym rozwinąć zainteresowanie wiedzą, umiłowanie nauki, ale też dlaczego może mieć ona aspekt terapeutyczny i jak ważny jest sposób pracy.

W głównej części znajdziemy dokładne podpowiedzi, w jaki sposób pracować, aby dzieci były aktywne i rozwijały swoje umiejętności, nabierały śmiałości do przemawiania. Liczne przykłady urozmaicania zajęć, wykorzystania narzędzi pozwalających na doskonalenie zdolności słuchania i wypowiadania się z szacunkiem oraz precyzowania wypowiedzi w pewien sposób podsumowują konspekty przykładowych zajęć. Znajdziemy tu też wyjaśnienie, dlaczego ewaluacja jest bardzo ważna w pracy nauczyciela i w jaki sposób ją przeprowadzać, aby była efektywna. Podsumowaniem książki jest niedługi rozdział wyjaśniający dlaczego filozofowanie jest ważne i jak rozpoznać pierwsze objawy tego, że dziecko zadaje pytania filozoficzne.

Łukasz Krzywoń w swojej książce dzieli się przede wszystkim praktycznymi wskazówkami prowadzenia zajęć z filozofowania z dziećmi. Daje nauczycielom łatwe narzędzia, które sprawdzą się nie tylko na zajęciach z filozofii. Namawia do porzucenia modelu pruskiego w edukacji. Do tego zachęca, by wykorzystać wiedzę poruszaną na innych przedmiotach, a przez to pokazać dzieciom, że nie jest ona ważna tylko ze względu na konieczność zdobycia dobrej oceny, ale poszerzenia zakresu zdolności rozwiązywania problemów. Z publikacji przede wszystkim przebija wieloletnie doświadczenie poparte refleksją pozwalającą ocenić, jakie metody pracy najlepiej sprawdzają się w przypadku dzieci oraz młodzieży. Myślę, że z powodzeniem mogą po tę książkę sięgnąć również wykładowcy, którzy nie chcą, aby ich zajęcia były nudne i nieefektywne, którzy pragną tak zainteresować swoich słuchaczy, aby nie czuli oni przymusu do nauki, lecz sami pragnęli zgłębiać ważne zagadnienia.

„Filozofuj z dziećmi” to pierwszy tom z serii „Filozofia dla dzieci” i już po lekturze tej publikacji mogę Wam śmiało powiedzieć, że na pewno sięgnę po kolejne, ponieważ naprawdę warto i to nie tylko wtedy, kiedy planuje się prowadzić zajęcia z filozofii, ale także wtedy, kiedy chce się własne dzieci zachęcić do dyskutowania, nauczyć je, w jaki sposób mają rozwijać umiejętność słuchania i mówienia do siebie oraz rówieśników, aby było mniej konfliktów, a przez to mniej frustracji wynikających z poczucia przegranej w dyskusji. Pokazanie dziecku, że o wiele ciekawsze od posiadania racji jest uczenie się świata, chęć sprawdzania rzetelności informacji. Jest to też jedna z lepszych książek dla nauczycieli wszystkich dziedzin. Modele pracy, narzędzia wykorzystane w czasie aktywizacji sprawdzą się na wszystkich przedmiotach. Zdecydowanie polecam!

Zapraszam także na stronę wydawcy.