Amanda Wood, Mike Jolley "Świat przyrody. Kompendium cudów natury" il. Owen Davey

Amanda Wood, Mike Jolley, Świat przyrody. Kompendium cudów natury, il. Owen Davey, tł. Grzegorz Rafałowski, Warszawa „Nasza Księgarnia” 2019

Mimo wielkiego sceptycyzmu wobec myśli Arystotelesa jedno bardzo podoba mi się w jego filozofii: wszystko, co ożywione ma duszę, czyli cząstkę żywotności. Z życiem najczęściej kojarzy nam się przyroda. Myślę, że to temat dużo szerszy, ponieważ dotyczy nie tylko roślin, zwierząt, bakterii i innych istnień, ale też wulkanów, rzek, mórz. W naprawdę szerokim spojrzeniu można się pokusić też o stwierdzenie, że i kosmosu. Jak objąć tak rozległy temat? Coś trzeba wyciąć, coś okroić. I tak właśnie zrobili autorzy „Świata przyrody” ograniczając się jedynie do przyjrzenia temu, co żywe. Nie znaczy, że z tego powodu praca jest mniej wartościowa tylko zwyczajnie ma mniej stron (czyli 110). To jest jeden z minusów, które są zarazem plusami, bo które dziecko sięgnie po dwustustronicowe tomiszcze? Tym bardziej, że o kosmosie w Wydawnictwie Nasza Księgarnia powstały interesujące publikacje, którymi możemy uzupełnić temat bez wrażenia przeładowania. Właśnie ten minimalizm sprawił, że autorzy postawili na naprawdę podstawowe wiadomości, które powinien wiedzieć każdy absolwent szkoły podstawowej. Do tego w bardzo przejrzystej wersji, ułożonej logicznie, pozwalającej na szersze spojrzenie i analizę treści. Głównym mottem przyświecającym jej powstaniu było rozbudzanie dziecięcej ciekawości, czyli zachęcania do ciągłego poszerzania wiedzy, uważniejszego przyglądania się otoczeniu, większej aktywności w czasie wypraw, uzupełniania braków w wiedzy, uświadamiania sobie powiązań między poszczególnymi elementami fauny i flory. A wszystko w taki sposób, aby opowieść była bardzie interesująca od bajek.

Publikacja jest bardzo przejrzysta i pozwala na wybiórczą lekturę, czyli sięganie po tematy, które w danym momencie nas interesują, czyli jest to lektura na wiele lat szkolnej edukacji. Każdy rodzaj informacji wyróżniono tu innym kolorem, aby czytelnik mógł łatwo odnaleźć się w treści i szybko znaleźć interesujący go materiał oraz poszerzać wiedzę o pokrewną tematykę.

Cała opowieść zaczyna się od zdefiniowania cech organizmów żywych, pokazania, w jaki sposób są one widoczne u poszczególnych gatunków i to właśnie tu orientujemy się, że zostajemy zabrani w świat tajników fauny i flory. Stopniowo przemierzamy coraz bardziej skomplikowane słownictwo, ubrane w proste wyjaśnienia. Rozrysowana taksonomia pozwala na lepsze zrozumienie tematu. Młodzi czytelnicy uczą się rozróżniać królestwa, typy, gromady, rzędy, rodziny, rodzaje i gatunki. Po takim wstępie jest już górki: poznajemy grupy roślin i zwierząt z wyjaśnieniem, dlaczego właśnie taka nazwa. Do tego znajdziemy informacje o innych formach życia, a następnie przejdziemy do poznania, czym jest środowisko, czyli ekosystem oraz poznamy jego rodzaje. Świetnie zrobiona mapa pozwoli nie tylko na zlokalizowanie ich, ale też dostrzeżenie wielu czynników wpływających na taki, a nie inny klimat (tu może przydać się pomoc osoby dorosłej lub sięgnięcie po dodatkowe książki także z „Naszej Księgarni”). Młodzi czytelnicy dowiedzą się jak w przyrodzie wygląda walka o przetrwanie, poznają niesamowite zróżnicowanie pod względem budowy i wielkości, pogłębią tajniki układów kostnych, zanurkują w głębiny by lepiej poznać ich olbrzymich mieszkańców (płetwale błękitne). Są też mikrostworzenia o zaskakującej budowie. Następnie wejdziemy w świat zwierzęcych wędrówek, a później odkryjemy niezwykłe życie w trudnych warunkach, czyli na biegunach. Od pingwinów przejdziemy do przyglądania się ptasim stopom i dziobom, szkieletowi, budowie układu pokarmowego, skrzydeł, polu widzenia. Kolejnym poruszanym tematem jest dobry kamuflaż różnych zwierząt.

Dalej poznajemy gady: od żółwi po węże, a następnie wybierzemy się na pustynię i odkryjemy jak wielką różnorodność istot tam żyjących. Od kaktusów płynnie przejdziemy do kolcowych zwierząt i przy okazji zdobędziemy garść informacji o kolczatce australijskiej, rybie rozdymce, jeżowcu, molochu straszliwym i chrząszczu z kolcami. Ten ostatni zwierz będzie pretekstem do bliższego przyjrzenia się niesamowitej różnorodności tej grupy zwierząt.

Kolejne strony zabierają nas do lasów tropikalnych i pozwalają odkryć ich tajniki. Poznamy mieszkające tam płazy, owady, gady, ssaki, ptaki. Dalej sporo miejsca poświęcono zwierzętom prowadzącym nocny tryb życia z sową na czele. Ta z kolei, jako mieszkanka drzew przenosi nas do tematu drzewnych mieszkańców: od pareczników, przez motyle po wiewiórki. Następnie poznajemy cykl życia drzew, kształt liści i koron. Później przechodzimy do zgłębiania tajników łańcucha pokarmowego, poznawanie, gdzie znajdują się w nim poszczególne organizmy. Poznajemy różnorodnych myśliwych i ich techniki polowania. Dalej sporo miejsca poświęcono owadom, a kiedy pojawiają się owady to wiadomo, że muszą też być i rośliny oraz ich kwiaty, później nasiona. Poznajemy też życie pszczół, zwierzęcych architektów.

Kolejny większy dział tematycznie związany jest z rzeką i jej mieszkańcami w różnych regionach świata. A z rzek blisko do stawów. Dalej poznamy naniebnych tancerzy i rodzaje ich gniazd oraz jaj, a także odkryjemy wyjątki , czyli ssaka wyglądającego jak ptaka. A kiedy już jesteśmy przy wyjątkach to pojawi się pławikonik i nietypowa do płci rola (samiec rodzi młode). Kolejną większą część poświęcono życiu stadnemu, a następnie podglądamy ryby, ich symbiozy. Dalej troszkę wracamy do wcześniejszych tematów i przyjrzymy się bliżej morskim bezkręgowcom, a następnie poznajemy strefy oceanów i mieszkańców głębin. Później wchodzimy w świat barw ostrzegawczych oraz wtapiania się w tło. Barwy staną się pretekstem do obejrzenia owady słynące z bogactwa kolorów, czyli motylom, których poznamy cykl życia. Zmiana wyglądu to także temat łączący je z żabami, krabami i aksolotlami. Kolejne strony poświęcono sposobom przetrwania zimy, życiu w niekorzystnych i trudnych warunkach, żywotności w tym, co obumiera, a na samym końcu znajdziemy informacje o zmianach zachodzących na naszej planecie.

Jak widzicie Amanda Wood i Mike Jolley stworzyli ciekawe kompendium cudów natury, omawiając część z podstawowych zagadnień, rozszerzając materiał o ciekawostki dotyczące królestwa zwierząt, roślin, tworząc luźne skojarzenia i powiązania prowadzące do kolejnych tematów. Książka przeznaczona jest dla czytelników powyżej 9 roku życia, ale myślę, że wszystko zależy od indywidualnych umiejętności oraz zainteresowań. Niesamowita ilość ilustracji Owena Davey’a przeważających nad tekstem o bardzo małej czcionce sprawia, że młodsi czytelnicy mogą skupiać się na stronie wizualnej. Piękne, barwne strony bardzo dobrze zszyto i oprawiono w solidną, tekturową okładkę, dzięki czemu ta bogata w informacje książka posłuży dzieciom dłużej.

Zapraszam na stronę wydawcy