Yoann i Eric Omond "Dziobak Toto i senny szum"

Emocje są zaraźliwe. Obserwowanie kogoś doświadczającego określonych emocji może doprowadzić do uwolnienia odpowiednich hormonów w naszym organizmie i doprowadzić do przeżywania. Potocznie takie zjawisko nazywane jest empatią, która szczególnie ujawnia się w przypadku uczuć związanych z cierpieniem, czyli smutku, stresu, żalu, złości. Rozprzestrzenianie się emocji odbywa się za pomocą neuronów lustrzanych, które uruchomiają u nas zachowanie naśladowcze pozwalające na nawiązanie ściślejszych więzi, współodczuwanie czy naśladowanie. Najlepiej to zaobserwować na przykładzie ziewania, które czujemy potrzebę naśladować po innych (współodczuwanie zmęczenia). Przenoszenie emocjo na innych było jednym z mechanizmów zwiększających przetrwanie. Odbywająca się podświadomie transmisja uczuć pojawia się u wielu zwierząt i ma ona przygotować organizm do określonych sytuacji, którym muszą stawić czoło. Długotrwałe doświadczanie bolesnych uczuć szkodzi ciału i umysłowi. Aby wyzwolić się z tych emocji potrzebne jest wsparcie otoczenia. I o tym właśnie jest najnowszy komiks „Dziobak Toto i senny szum” Yoanna i Erica Omonda.

Opowieść zaczyna się od wizyty Koali u Dziobaka wyławiającego larwy z wody. Do zwierzaków przybywa Kaku będący kuskusem. Przybysz szuka pomocy w ratowaniu mieszkańców wioski, którzy zasypiają z powodu dziwnego szumu. Po przybyciu na miejsce odkrywają, że sprawa jest poważna. Mieszkanie na drzewach stało się dla zwierzaków niebezpieczne, ponieważ nigdy nie wiedzą, kiedy dotrze do nich usypiający dźwięk. Upadające z dużych wysokości kuskusy są ranne. Nikt nie jest w stanie stwierdzić, co powoduje ospałość wszystkich. Nawet przybyli na miejsce bohaterzy po usłyszeniu dźwięków odpływają do krainy snów. Właśnie wtedy Dziobak spotyka się z duchem snów i dowiaduje się, że nadmiar snu jest niebezpieczny, ponieważ sprawia, że stają się oni więźniami snów. Taki stan może być wywołany, kiedy w otoczeniu jest ktoś, kto mocno śni. Brzmi to tajemniczo, ale Dziobak nie zamierza się poddawać i rusza w świat w poszukiwaniu źródła kłopotów kuskusów. Po drodze odkrywa, że nie tylko one przesypiają całe dnie. Ich bezczynność jest groźna. Wiele zwierząt jest wychudzona, bo nie ma czasu na jedzenie i aktywność. Kto stoi za całym zamieszaniem? Przekonajcie się sięgając po komiks.

„Dziobak Toto i senny szum” to opowieść o tym, że możemy niechcący krzywdzić innych przeżywając określone emocje i zamykając się na innych. Dopiero bliskość, wyzwolenie z poczucia zagrożenia i samotności pomagają docenić to, co się ma. Autorzy poruszają tu też problem przeżywania żałoby, poczucie osamotnienia, zagubienie. Zobaczymy bohatera przekonanego, że dla nikogo nie jest już ważny, bo stracił najbliższych. Dzięki Dziobakowi odkrywa, że jest inaczej. Jest to piękna i pouczająca historia o tym, że zawsze wokół nas są inni. Od nas zależy jak będą wyglądały nasze relacje, czy uda nam się wejść w społeczność i znaleźć w niej oparcie. Uciekanie nie pomaga ani cierpiącemu, ani tym, którzy obserwują to zmaganie się z bolesnymi emocjami.

Pierwszym tomem serii „Dziobak Toto” byłam oczarowana, bo należy on do tego rodzaju książek, po których otwarciu pierwsza myśl, jaka przychodzi do głowy to „cudne”. Rysunki (a raczej malunki) wykonane przez Yoana przykuwają wzrok swoją wyjątkowością. Każdy kadr sprawia wrażenia prostego dzieła sztuki na pograniczu nabizmu, fowizmu i postmodernizmu. Ilustracje sprawiają wrażenie malowanych farbami olejnymi, plakatowymi lub matowymi akrylami. Ilustracje nieco uproszczone i przez to nie ma dbania o przejścia odcieni kolorów. Za to można dostrzec wyraziste pociągnięcia pędzlem, efekt nakładania farby na wcześniejszą jeszcze mokrą warstwę, a później czekanie na efekt końcowy bez poprawek. Zabawa kontrastem dodatkowo dodaje tym kadrom uroku. Z tego powodu efekt jest bardzo ciekawy, rysunki są artystyczne, ale to nie sprawia, że są dla dzieci mniej atrakcyjne. Drugi tom także zachwycił mnie graficznie. Dziobak przywodzi na myśl komiksy tworzone przez Berenikę Kołomycką, której akwarelowe malunki skutecznie przykuwają uwagę młodych czytelników. Z tym tomem jest tak samo. Nie wpisuje się on w schemat prostych kresek, ale sam jest kwintesencją prostych pociągnięć pędzla, malowany jakby dziecięcą ręką, ale z drugiej strony jest to dłoń wprawiona, pięknie przenosząca nas w świat zwierzęcych przygód. A te porywają od pierwszej strony pierwszego tomu, na której widzimy rozpoczynającego dzień dziobaka. Pobudka, przygotowania do śniadania i na drugiej stronie już wiemy, jaka będzie misja zwierzaka: odnalezienie wody zapewniającej stałą dostawę pokarmu. Eric Omond zabiera nas do Nowej Zelandii lub Australii.

Komiks otwierają opisy zwierząt. Dalej poznajemy zielone tereny, wchodzimy w obszar meandra. Gdzieś w jego dolnej części mieszka dziobak, do którego nie dopływa woda. Martwi się, że będzie musiał długo wędrować, aby odkryć przyczynę, ale na szczęście z pomocą przychodzi papuga informująca go, że szybciej będzie jeśli będzie szedł prostopadle do swojego odcinka rzeki. Jego towarzyszem podróży zostaje zaprzyjaźniony miś koala. Bohater odkrywa, że może liczyć na pomoc innych zwierząt. Do tego uświadamia młodym czytelnikom, że upór, niekonwencjonalne podejście i współpraca pomagają rozwiązać wiele problemów. Komiksowi bohaterzy po długich trudach muszą zmierzyć się z bestią, która z każdą stroną wydaje się straszniejsza. Pojawi się tu kolczatka Chichi i nietoperz Riri, są duchy pomagające (troszkę nawiązujące do Dikensa). Zwłaszcza, że nie tylko spotykamy uciekające przestraszone zwierzęta, ale też i niedojedzone kawałki. I tu mam mały dylemat, czy komiks na pewno dla pięciolatków, a z drugiej strony trzeba by się zastanowić czy niektóre półki w markecie nie wyglądają podobnie…

Drugi tom zatytułowany „Dziobak Toto i pan mgieł” otwiera kolejny poranek. Drużyna przyjaciół Dziobaka składa się z Kolczatki, Koali, Nietoperza i Lotopałanki. Ich dzień zaczyna się od codziennej toalety, witania się, poszukiwania jedzenia. W czasie przygotowań do śniadania słyszą czyjeś zawodzenie. Okazuje się, że to wielkouch króliczy zwichnął lub złamał sobie nogę. Przyjaciele muszą ruszyć do Goanny, wielkiej, padlinożernej jaszczurki leczącej zwierzęta. Tam zastają dość zwariowane zwierzę majsterkujące, robiące dziwne konstrukcje. Do tego zamiast pędzić poszkodowanemu na ratunek każe przyjaciołom udać się na zadziwiającą wyprawę do strasznego potwora będącego panem mgieł. Bardzo szybko bohaterzy przypadkowo się rozdzielają. Każde z nich ma też okazję natknąć na stwora. Ich reakcje będą różne. Jedni będą chcieli podejść stwora podstępem, inni będą kreować się na dzielnych, a jeszcze inni nie dadzą zwieść się złudzeniom. Jaki naprawdę jest potwór przekonajcie się sami sięgając po komiks.

„Dziobak Toto i pan mgieł” to interesująca opowieść o sile przyjaźni, złudzeniach, zwodzeniu, oszukiwaniu. Będzie to świetny materiał wyjściowy do rozmowy o strachu, pokonywaniu lęków, stawianiu sobie celów. Mamy tu bohaterów przyjmujących różne postawy: jedni chcą siłą osiągnąć  cel, inni pochlebstwem, a innym wystarczy szczerość. Każde doświadczenie niesie tu cenną lekcję i znajdziemy sporo zaskakujących elementów, z których największe zdziwienie wywołuje zakończenie kolejnego dnia przygód Dziobaka.

Trzeci tom „Dziobak Toto i drapieżniki” tradycyjnie otwiera poranek. Do Koali Wawy przyfruwa papuga, której pokazuje okolicę. Przyglądając się otoczeniu gość stwierdza, że mógłby tu zamieszkać, ale nie wie czy może. „Dlaczego nie? W końcu las należy do wszystkich…” – to zdanie, które podkreśla otwartość przyjaciół i ich pozytywne nastawienie do nowo poznanych osób. Przyjaźń zaczyna się powoli, bez narzucania się. Wymaga czasu, przeżycia wspólnych chwil, wypróbowania się. Jednak już na drugiej stronie do spokojnej akcji wkracza diabeł tasmański będący raptusem. Natychmiast chce poznać dziobaka Toto i kiedy już go spotyka mówi, że ma on być już natychmiast jego przyjacielem, bo on sobie tego życzy. Nasz bohater jest nieco zakłopotany, bo nie ma nic przeciwko nowym znajomościom, ale przyjaźń to coś więcej niż uściśnięcie sobie dłoni i deklaracja. To wspólnie spędzony czas i otrzymane oraz dane wsparcie. Szybko okazuje się, że diabeł tasmański wcale nie chce się przyjaźnić tylko zjeść bohaterów. Kiedy wydaje im się, że znajdą schronienie na drugim brzegu spotykają wilkowóra tasmańskiego, który też ma na nich ochotę. Zwierzakom pozostanie płynięcie w dół rzeki na liściu nenufaru. Te jednak zostają przebite przez kolce kolczatki. W jaki sposób uda im się uratować?

„Dziobak Toto i drapieżniki” to kolejna bardzo pouczająca historia. Tym razem pojawia się problem pozorów, fałszywej przyjaźni, manipulowania i chęci skrzywdzenia. Do tego mamy bardzo życiową historię o tym, że czasami jesteśmy wystawieni na różnorodne zagrożenia, na które nie mamy żadnego wpływu. Możemy jedynie dać wsparcie bliskim, być z nimi i czekać na rozwój wypadków. Do tego mamy tu pięknie pokazaną manipulację drapieżników. Napięcie z każdą stroną rośnie. Widzimy mechanizm wmawiania bohaterom, że są źli, bo nie dają się zjeść, a powinni. Ten tom doskonale sprawdzi się w czasie omawianie mechanizmów przemocy.

Mamy tu ciekawą akcję, bardzo różnorodnych bohaterów składających się na zadziwiającą drużynę, której w każdym z tomów przyjdzie walczyć z tajemniczą bestią. Jak możecie się domyślić zakończenia kolejnych dni zawierają pouczające przesłanie i pokażą, że warto walczyć ze złem oraz że pozory mylą i gorsi są ci, którzy wcale nie wyglądają groźnie. Jak już wspomniałam ilustracje wykonał Yoann. Scenariusz to dzieło Erica Omonda. Twórcy zabierają nas do mrocznego świata, w którym wszystko może się zdarzyć, bo przyroda nie jest delikatna. Mimo wyposażenia zwierząt w ludzkie cechy mamy tu realne, naturalne zagrożenie, ukazanie rywalizacji między różnymi gatunkami, sposobów na polowanie oraz różne podejścia do zjadania innych: jedne zwierzęta to rozumieją, bo same jedzą inne istoty, a inne nie, bo są weganami.

Autorzy w „Dziobaku Toto” łączą realizm z surrealizmem. Przekonują, że świat materialny i duchowy wzajemnie się uzupełniają, mogą pomagać w realizacji celów. W pierwszym tomie Toto podążający w poszukiwaniu rzeki dostaje korę z magicznego drzewa. Dzięki niej mogą poznać przeszłość, dostać wsparcie w teraźniejszości i otrzymać wskazówki na przyszłość. W drugim przemieszcza się na mglistych chmurach nad zadziwiającym krajobrazem. W trzecim dziobak spotyka magicznego krystalicznie czystego węża. W czwartym mamy spotkanie z duchem snów i jednocześnie niezwykłą mocą dźwięków, które wydają się być magiczne, bo płyną z głębi serca.

Bardzo dobrze zszyte strony, cudne ilustracje i ciekawa akcja. Całość dopełnia solidna, kartonowa oprawa z lekko gąbkową oprawą (taka solidna oprawa, ale sprawiająca wrażenie miękkiej, miłej w dotyku), dzięki czemu komiks jest trwały.