Angus Deaton "Wielka ucieczka. Zdrowie, bogactwo i źródła nierówności"

Angus Deaton, Wielka ucieczka. Zdrowie, bogactwo i źródła nierówności, tł. Jan Halbersztat, wstęp Konrad Raczkowski, Łukasz Sułkowski, Warszawa „PWN” 2016

Angus Deaton jest brytyjsko-amerykańskim ekonomistą i wykładowcą akademickim. Specjalizuje się w mikroekonomii, czyli badaniach nad wyborami jednostek, zrachowaniami konsumpcyjnymi, biedą i dobrobytem. W 2015 roku za swoje wieloletnie badania otrzymał Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii.

W swojej książce „Wielka ucieczka. Zdrowie, bogactwo i źródła nierówności” dzieli się zarówno spostrzeżeniami, wynikami badań, ale także i własnymi doświadczeniami. Na początku książki wprowadza nas w świat zmian, uświadamia jak bardzo nasza pozycja często różni się od pozycji naszych dziadków. Pochodzący z biednej, robotniczej rodziny wykładowca urodzony w Szkocji miał szansę na lepsze życie dzięki uzyskaniu stypendium, które pozwoliło mi na ukończenie prestiżowej szkoły Fattes College, a następnie na studia na University of Camblidge. Całkowita przemiana losów, stworzenie lepszego startu dzieciom sprawiły, że zaczął dokładniej przyglądać się zjawiskom biedy, konsumpcji, poczucia bogactwa. Dostrzega, że często to, co dla nas obecnie jest ubóstwem jeszcze sto lat temu było przejawem przynależności do klasy średniej. Angus Deaton zaznacza, że pojęcie biedy jest względne i w każdej społeczności w inny sposób definiowane. „Wielka ucieczka” to podsumowanie wieloletnich badań, wykorzystanie wcześniejszego dorobku, aby pokazać bardzo ważne zjawiska: powiązanie dbałości o służby zdrowia ze wzrostem zamożności i dłuższego życia.

Badacz udowadnia nam, że mamy lepsze życie niż kiedykolwiek wcześniej. Jeśli będziemy dbać o rozwój to większej ilości będzie żyło się dużo lepiej. W swojej książce obala mit rosnącej biedy. Zauważa, że obecnie więcej ludzi jest bogatych i mniej żyje w nędzy. Do tego wzrosła średnia długość życia. Śmierć dzieci jest wyjątkiem a nie regułą zmuszającą do posiadania licznego potomstwa. Mimo tego wzrostu zamożności ciągle są ludzie doświadczający ubóstwa. Angus Deaton wyjaśnia kilka zjawisk, opisuje ważne mechanizmy wchodzenia w biedę, nierówności w określonych grupach oraz między krajami. Pokazuje także jak wielkie znaczenie ma edukacja i jak bardzo wpływa na wychodzenie z biedy, możliwość poszerzania swojego pola wolności.

W „Wielkiej ucieczce” znajdziemy wyjaśnienia, w jaki sposób w historii ludzkości wielokrotnie dochodziło do wielkich kryzysów kończących się śmiercią głodową lub plagami chorób zakaźnych. Angus Deaton pokazuje w jaki sposób ludzie w różnych epokach próbowali wyrwać się z niewoli słabości swojego ciała, własnych ograniczeń. Opisuje także zjawisko przepaści powstałe między Wschodem a Zachodem, zależności bogactwa Zachodu od rewolucji ekonomicznej w XVIII i XIX wieku. Pokazuje także jak pazerni władcy, wojny oraz religie wpływały na zamożność społeczności. Dostrzega także jak duży wpływ na obecną zamożność miał okres imperialnych podbojów we wcześniejszych wiekach.

W książce nie zabraknie także spojrzenia na rosnące nierówności. Dla mnie interesujące było spojrzenie pokazujące w jaki sposób stan posiadania wpływa na jakość i długość życia. Zamożni i wykształceni w każdej społeczności są prekursorami nowinek, zaszczepiania wiedzy o możliwości uniknięcia chorób. Z tego punktu widzenia liczba i jakość elit wpływa na warunki życia całego społeczeństwa. Interesujące jest także spojrzenie Angusa Deatona na nierówności jako coś naturalnego i koniecznego. Tylko dążenie do polepszenia losu może tworzyć podziały, ponieważ ktoś musi korzystać z odkryć jako pierwszy, ktoś jako drugi, a osoby mniej zamożna na samym końcu.

Książka jest interesującym spojrzeniem na zjawiska, które zachodzą w naszych czasach. Uważam, że powinna być to szczególnie ważna lektura dla każdego komu na sercu leży dobro społeczności, kto pragnie rozwijać dobrobyt oraz wspierać wzrost jakości życia. „Wielka ucieczka” może być też przestrogą przed popełnianiem błędów przodków. Angus Deaton zaznacza, że wojny, nieumiejętna polityka mogą doprowadzić do wzrostu ubóstwa, a co za tym idzie, doprowadzą do zaprzepaszczenia obecnych osiągnięć.

Kup książkę