Oli prace

Spotkanie autorskie: Joanna Żamejć

Anna Sakowicz "Na dnie duszy"

Anna Sakowicz, Na dnie duszy, Warszawa „Edipresse” 2018

„… może nad grobem widać więcej…”

Śmierć nielubianej babci Rozalii Zdunek z domu Więcek będącej rodzinną dewotką wierzącą w zabobony i oddającą się różnym niezrozumiałym dla młodszych pokoleń guseł staje się początkiem gry starszej pani z jej dość specyficzną rodziną. Znaleziony na dnie szafy list jest niczym puszka Pandory uwalniająca najgorsze instynkty oraz pozwalająca poznać zawiłą i niezbyt piękną historię życia rodziny Więcków. W testamencie u notariusza Rozalia dzieli swój majątek między członków rodziny. Jak łatwo się domyślić nie każdego ów podział satysfakcjonuje. Do tego okazuje się, że Donata (główna spadkobierczyni i jedyna córka zmarłej) ma brata, który ma otrzymać tajemniczy kuferek. Inga otrzymuje pamiętniki babci, a Paweł staje się szczęśliwym posiadaczem drobiazgów, które na pewno nie starczą na spłatę kredytu we frankach. Atmosfera jest napięta. Oliwy do ognia dodaje apodyktyczna i nielubiąca nikogo Iwona (żona Pawła). Odczytanie testamentu staje się początkiem przygody związane z odkrywaniem tajemnic babci i innych członków rodziny. To czego nie dopowie starsza kobieta przekaże nam narrator.

„Na dnie duszy” Anny Sakowicz zaskoczy wszystkich czytelników pisarki. Po lekkich i zabawnych powieściach przyszedł czas na książkę poważną, poruszającą ważne problemy, zawierającą wiele wątków historycznych, przybliżającą młodemu pokoleniu realia sprzed ponad siedemdziesięciu lat, uzmysławiająca jak wielkie zmiany zaszły w życiu społecznym i jak jeszcze ciągle wiele jest do zrobienia, bo błędy minionych pokoleń ciągną się za nami niczym fatum sprawiające, że są nie takie, jakie chciałby by być, mają życie nie takie, o jakim marzyły. W tym obrazie Ewa (prawnuczka, licealistka, feministyczna idealistka) staje się nadzieją dla przyszłych pokoleń, w których kobieta nie będzie narzędziem w rękach ojców, braci i mężów.

Złośliwa seniorka rodu zmusza wszystkich członków rodziny do wielkiego wysiłku, dzięki czemu zapewnia sobie pamięć. Trudno przejść obojętnie obok tajemnic sprzed półwieku. Tym bardziej, że niektórym na horyzoncie majaczy wielki majątek, tajemnicze bogactwo ciułane przez starą, zrzędliwą i dokuczliwą kobietę. Wspomnienia z przeszłości pozwalają nam ją zrozumieć, a członkom rodziny nieco inaczej spojrzeć na własne relacje i priorytety.

Jedną z ważnych bohaterek tej powieści jest Donata – dziecko niechciane, spłodzone w wyniku gwałtu męża oszusta na młodziutkiej Rozalii zmuszonej do ślubu, odrzucane, doznające przemocy psychicznej i fizycznej. Pochodząca z wsi surowo oceniającej kobiety, przeciętnej rodziny, w której władzę nad wszystkimi członkami rodziny dzierżył ojciec seniorka mimo świadomości zła jakie niesie takie podejście, poczucia pokrzywdzenia wpaja te zasady kolejnym pokoleniom. Mimo złości na rodziców, którzy przyczynili się do jej tragicznego losu pragnie wierzyć, że to tylko w męskich rękach może spoczywać władza, która mimo postępowości kobiet ciągle trwa, co Inga uzmysławia sobie dzięki pamiętnikom zmarłej babci.

W rodzinną historię wpleciono wiele tragicznych wydarzeń. Znajdziemy wśród nich wojenne przeżycia, druzgoczące wyzwolenie przez Armię Czerwoną, aborcję traktowaną jako oczyszczenie, gwałty, morderstwa, obozy, wypędzenie żydów z kraju. Wojna odcisnęła na ludziach poważne piętno, co utrudniało powrót do lepszych wartości. Doznane zło odbiło się na dzieciach marzących o miłości i - tak jak Donata - szukający jej u sąsiadów.

Powieść Anny Sakowicz zmusza do refleksji, zatrzymania się i popatrzenia na siebie, swoich bliskich, otoczenie z nieco innej perspektywy. Pisarka zmusza też do zadania sobie bardzo ważnego pytania: ile równouprawnienia dajemy sobie my-kobiety? Czy chcemy tej wymarzonej równości odkładanej na półkę „tego nie dotykać, bo zaburzy w domu święty spokój”? Dużym plusem tej publikacji jest styl: po raz kolejny jest to historia, przez którą płyniemy, a Sakowicz umiejętnie buduje napięcie, tworzy kolejne kadry odsłaniające nam tajemnice i zmuszające do myślenia, analizowania kolejnych ważnych problemów. Myślę, że po tę książkę powinna sięgnąć każda kobieta.

Kup książkę

Szarota Pawel "Jonka, Jonek i Kleks. Szalony wynalazca i inne opowieści"

Szarota Pawel, Jonka, Jonek i Kleks. Szalony wynalazca i inne opowieści, Warszawa „Egmont” 2018

Jonka, Jonek i Kleks Szarloty Pawla kojarzą nam się z czasami dzieciństwa, nieco innym ustrojem, sporą dawką propagandy, której i w komiksach nie brakuje. Dwójka realistycznych postaci i jedna fantastyczna stają się motorem napędowym do poruszania ważnych tematów i problemów, a że tych w Polsce Ludowej nie brakowało, więc i wiele często fantastycznych, a nawet surrealistycznych przygód. Zwykle punktem wyjścia są zachowania i pomysły Kleksa, który swoją dziecięcą naiwnością, prostodusznością oraz pomysłowością i otwartością umysłu sprawia, że inni również działają odrywając się od szarej osiedlowej rzeczywistości. W fabule nie zabraknie ciekawych i magicznych postaci podobnych do Kleksa takich jak ciotka Plum czy „kopie” samego siebie. Powstające od lat 70 do 90 XX przygody doczekały się wznowień. Wydawnictwo Egmont dba o to, aby zachować urok komiksów Szarloty Pawla. Do tego sami bohaterzy doczekali się kontynuacji, których autorem jest słynny pisarz Zbigniew Dmitroca wykorzystującego znane postaci do stworzenia niedługiej opowieści dla dzieci uczących się czytać.

W najnowszym tomie „Jonka, Jonek i Kleks. Szalony wynalazca i inne opowieści zostajemy przeniesieni w osiedlowe realia, ale nie zabraknie tu także fantastycznej wyprawy do Amazonii. Całość okraszona problemami trzymającymi akcję w napięciu, ale i zachęcających do przyjmowania odpowiednich postaw, co wywoła sentymentalny uśmiech na twarzach starszych czytelników.

Pierwsza przygoda to tytułowe eksperymenty. Kleks domową metodą produkuje różne ważne produkty, których przemysł nie jest w stanie dostarczyć w odpowiednich ilościach. Wykorzystując specjalistyczne czasopisma tworzy cukierki z buraków cukrowych (czyli od podstaw), mąkę ziemniaczaną z ziemniaków. Nie zabraknie też alkoholu, a do tego magicznej substancji rozdzielającej dobry charakter od złego i wprowadza przez to wiele zamieszania w miejskim świecie, ponieważ wcielając się w osiedlowego menela rozsiewa plotkę, że niedługo sklepowe półki będą świeciły pustkami, co przyczynia się do samospełniającej przyszłości: ludzie wykupują cały towar i faktycznie w sklepach już nic nie można kupić. Jakby tego było mało: szyldy informują o innym towarze niż jest dostępny w sklepach i klienci nie wiedzą, po co dokładnie stoją w tych kolejkach. Znane? Doskonale i to z rzeczywistości.

Kolejna przygoda pozwala przenieść się do Amazonii. Kleks dostaje nieco zniszczony list od cioci Plum i wyrusza jej na ratunek. Droga nie jest łatwa, a przygody potrafią zaskoczyć. W tomie nie zabraknie też informacji o sprawnościach zuchowych oraz popularnej w latach 90 XX reklamy Banków Spółdzielczych i Szkolnych Kas Oszczędnościowych. Pamiętacie to odkładanie po parę złotych, zbieranie surowców wtórnych i innych materiałów, aby pojechać na szkolną wycieczkę? To właśnie dzięki tym reklamom powstały takie akcje zachęcające młodzież do aktywności oraz oszczędzania, by później mogła cieszyć się wspólnie spędzonym czasem na łonie przyrody.

Ostatnie przygody pokazują, w jaki sposób zachować bezpieczeństwo oraz dbać o przyrodę. Razem z Kleksem znajdziemy się na placu budowy, w lesie, a Jonek pokaże nam w jaki sposób dostarczyć sobie oświetlenia, aby nie spowodować pożaru w czasie awarii prądu.

Jak widać problemy poruszone w tym tomie są bardzo ważne i poważne. Zachęcają do aktywności, życia społecznego, odpowiedzialności, dbania o otoczenie oraz ciągłego rozwijania swoich umiejętności.

Rysunki Szarloty Pawel to typowe cartoonowe ilustracje: obłe, dość uproszczone, przez co są bardziej czytelne przy dużej ilości plansz. Do tego prosta kolorystyka, charakterystyczna w latach 70 XX w polskich książkach.

Prosta, czasami wręcz infantylna treść może stać się punktem wyjścia do opowieści o przeszłości. Myślę, że to nie tylko doskonała lektura dla młodych czytelników, ale i świetny materiał na lekcje języka polskiego oraz historię. Dzięki wybranym przygodom będziemy mogli zainteresować dzieci i młodzież codziennością ich dziadków oraz rodziców.

Kup komiks

René Goscinny "Lucky Luke. Szyny na prerii" il. Morris

René Goscinny, Lucky Luke. Szyny na prerii, il. Morris, tł. Marek Puszewicz, Warszawa „Egmont” 2018

Lucky Luke -niepozorny kowboj o wielkiej sile – znowu wkracza do akcji. Po uporaniu się z dyliżansami, Daltonami wysadzającymi tory, uciekającymi z więzienia, rabującymi banki, eskortowaniu nietypowej rodziny pechowego kolegi, przepędzaniu duchów i wielu innych przygodach nadszedł czas na sprawy bardziej praktyczne i wydawałoby się, że prostsze. Tym razem najszybszy rewolwerowiec z pomocą ludzi będzie kładł szyny kolejowe łączące Dead Ox Gulh z Las Puertitas. Zdanie okaże się trudniejsze niż moglibyśmy przypuszczać. Do akcji wkraczają bandyci wynajęci przez właściciela dbającej o zagrożony transportem kolejowym firmy dyliżansowej. Gra jest bardzo wysoka, bo od powodzenia zależą zmiany. Jakby mało było niespodzianek w postaci napadów zbirów Lucky Luke ściągnie na siebie plemiona Indian. Do tego będzie musiał przechytrzyć złoczyńców i… przekonajcie się sami, jak tym razem uda mu się wybrnąć z trudnej sytuacji. Zakończenie oczywiście będzie szczęśliwe i Lucky Luke wybuduje bardzo ważną linię transkontynentalną.

Lucky Luke należy do bohaterów znanych mojemu pokoleniu. Niezwykłe wyczyny niepozornego, chudego kowboja oraz kończąca się odjazdem w stronę zachodzącego słońca kolejna przygoda to znak rozpoznawalny serialu animowanego i jego kilkuminutowych odcinków. Nim doszło do realizacji filmu studio filmowe zbankrutowało, a szkice przerobiono na komiks, który od 1947 roku podbija serca małych i dużych miłośników westernów stał się materiałem do filmów aktorskich i anonimowanych powstających w Niektórzy od lat siedemdziesiątych XX wieku. Jednak to nie serial ani filmy były pierwsze tylko komiksowa seria, której twórcą był belgijski rysownik i scenarzysta Morris (właśc. Maurice de Bevere) i francuski pisarz René Goscinny. Humor komiksy zawdzięczają ich scenarzyście i rysownikowi. Twórca przygód kowboja słynie także z serii o Asterixie oraz książek o Mikołajku. Z Polską łączą go korzenie: jego rodzice to polscy emigranci żydowskiego pochodzenia. „Szyny na prerii” powstały przy współpracy tych dwóch twórców, mimo że później bohater przeżywał przygody stworzone również przez Achdé’a i Jula.

Tytułowy bohater serii „Lucky Luke” to najszybszy (szybszy od własnego cienia) rewolwerowiec z Dzikiego Zachodu podróżujący na koniu Jolly Jumper i z psem Bzikiem. Opowieści o jego przygodach doskonale wpisywały się w stylistykę westernów i trafiały do młodych czytelników, którzy przyjęli jego przygody entuzjastycznie. Od 1946 roku bohater nie traci na powodzeniu. W Polsce komiksy o nim znane są od lat 60 XX wieku, kiedy to opublikowano pierwsze jego przygody w harcerskiej gazecie „Na przełaj”. Kontynuatorów tworzących przygody było wielu.

Obecnie wznowiono wydanie kolejnych tomów. Od 2016 roku Egmont Polska wydaje kolejne tomy stworzone przez Morrisa i René Goscinnego, dzięki czemu do naszego domu regularnie trafiają kolejne przygody Lucky Luke’a.

Fabuła każdego tomu oparta jest na absurdach. Tym razem kowboj układa tory w nocy, a kiedy to okazuje się nieskuteczne, ponieważ materiały do budowy linii kolejowej lądują w hotelu. Pozostaje przemieszczanie pociągu, jednoczesne kładzenie torów i przepędzanie zbirów. Paradoksalne zachowania bohaterów sprawiają, że kolejne tomy ciągle bawią czytelników.

Urok komiksu polega na jego rozpoznawalnych, typowych dla europejskich humorystycznych komiksów rysunkach posiadających swój własny charakter.

„Pociąg na prerii” to na pewno interesujący komiks dla miłośników Lucky Luke’a i młodych czytelników. Nauka czytania i rozwijanie zainteresowania czytelnictwem z wykorzystaniem komiksów to jeden ze sposobów przyciągnięcia uwagi młodych do książek.

Kupkomiks