Cécile Jugla i Jack Guichard "Przygody z nauką": "Piasek" i "Mydło" il. Laurent Simmon

W Wydawnictwie HarperKids pojawiły się dwie rewelacyjne serie promujące wiedzę: „Wiem, co jem” i „Przygody z nauką”. Każda z nich przemyca sporą dawkę wiedzy o świecie, doświadczeniach, zachęca do bardziej wnikliwego obserwowania najbliższego otoczenia, poznawania rzeczy towarzyszących nam na co dzień. Obie serie lubimy za zachęcanie do eksperymentowanie, bo doświadczanie otoczenia jest najlepszym sposobem poszerzania wiedzy. Nie tylko uczymy się wówczas jak przeprowadzać obserwacje, ale również dowiadujemy się, w jaki sposób wyciągać wnioski.

Nauka powinna iść w parze z zabawą. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że mając pozytywne skojarzenia lepiej zapamiętujemy. Wykonując coś samodzielnie zwiększamy szansę na utrwalenie zdobytych informacji. Do tego eksperymentowanie otwiera nas na podejmowanie kolejnych prób, większą otwartość na testowanie opcji i skupienie się na faktach. Do tego dojdzie umiejętność analizowania i wyciągania wniosków, czyli całkiem spory zestaw umiejętności. Z tego powodu pozwalajcie dzieciom doświadczać świata. Są to świetne pomoce do terapii SI.

Jeśli poszukujecie publikacji ukierunkowujących i przemycających sporą dawkę wiedzy to zdecydowanie polecam serię „Przygody z nauką”, w której znajdziecie ćwiczenia pozwalające na proste i niedrogie eksperymenty z jajkiem, papierem, cytryną, wodą, balonem, cukrem, solą spinaczem, ziemniakiem, mydłem i piaskiem. Dziś opowiem Was o dwóch ostatnich. Każda z książek uczy, w jaki sposób prowadzić obserwacje cech fizycznych przedmiotów. Dzieci odkrywają, że ważny jest tu kształt, kolor, waga, miejsce powstawania, pokrewieństwo, materiał, z którego są wykonane, właściwości chemiczne i fizyczne. Dzięki wykorzystaniu każdej publikacji młodzi odkrywcy uczą się, w jaki sposób samodzielnie lub z pomocą rodziców przeprowadzić eksperymenty, prowadzić obserwacje, opisać cechy przedmiotów. Każda publikacja to 10 prostych zabaw. Plusem tych publikacji jest to, że wymuszają one na dziecku samodzielnego poszukiwania odpowiedzi na zadane pytania, obserwowania, porównywania. Do tego badane przedmioty są tanie oraz bezpieczne. Materiały pomocnicze także nie wymagają dużych inwestycji. Autorzy wydają się zabierać nas na spacer przez dom i podsuwać nam różne rzeczy i pokazywać, że badanie i obserwacja każdego jest ważna, pouczająca, pozwala zdobyć wiedzę o różnych typach substancji. Swoimi eksperymentami wprowadzają nas w świat fizyki i chemii.

„Piasek” otwiera zachęcenie do obserwowania otoczenia i przypatrywania się, gdzie jest materiał. Później badamy jego właściwości, dowiadujemy się, co można z niego zrobić, jak jest zbudowany, a także jak daleko potrafi on podróżować. Do eksperymentów będzie potrzebna lupa, która pozwoli dostrzec różnej wielkości kamyki, sitka pozwalające odsiać grubsze ziarenka, a także dostrzec, że ma on różne kolory oraz w zależności od narzędzia do przesiania mniej lub bardziej miękki. Nie zabraknie też tematu drgań, zachowania się w wodzie, amortyzowania odbicia, mierzenia czasu za pomocą piasku i przy okazji budowania własnej klepsydry. Są też zabawy w piaskownicy i badanie wpływu wilgoci na możliwość budowania różnych konstrukcji. Poza tym pojawi się słynny eksperyment z wypełnianiem naczynia najpierw większymi przedmiotami, później mniejszymi i mniejszymi, aby młodzi eksperymentatorzy zrozumieli, że pełne nie zawsze jest pełne. Czasami można dołożyć coś jeszcze. Dowiedzą się też jak przemieścić kamyki z dna wiaderka na wierzch bez przekopywania całego piasku. Pięknie zademonstrowano właściwości wiążące i filtrujące tego materiału. Z każdej strony czytelnicy dowiedzą się, w jaki sposób wykorzystać dostępne tanie materiały lub opakowania po różnych produktach. W czasie badania piasku przydadzą się plastikowe butelki, woda, kamyki, kauczukowe piłeczki lub szklane kulki, sitka, lupa, łopatka lub łyżka, tacka, wiadro, które można zastąpić butelką.

„Mydło” to pretekst do zabawy z bańkami. Nim do tego dojdziemy trzeba przyjrzeć się kształtowi, zobaczyć w jaki sposób i gdzie jest wykorzystywane, z czego się składa, jakie dodatkowe substancje w nim znajdziemy, jak działa na nie woda. To przy okazji stanie się punktem wyjścia do zabaw z mokrymi dłońmi i mydłem. Mali badacze będą też ścierać je na tarce, rozpuszczać w wodzie i wpływ temperatury na różne reakcje oraz konsystencję. Dowiemy się też jak tworzyć trwałe bańki mydlane oraz dlaczego unoszą się one w powietrzu. Nie zabraknie też eksperymentów pozwalających zaobserwować jak mydło wpływa na inne substancje, materiały oraz jak jego właściwości zmieniają się pod wpływem różnych czynników. Zobaczymy, że do eksperymentów potrzebne będzie nam to, co mamy w kuchni i w biurkach.

Piękne, ale proste ilustracje, mała ilość tekstu, zadania rozpisane przejrzyście i z możliwością wykorzystania publikacji w przypadku nauczania metodą Montessori. Bardzo dobrze zszyte kartki oprawiono w solidne matowe, kartonowe okładki. Po eksperymentach z tymi publikacjami wiem, że na pewno sięgniemy po kolejne. Autorzy przekonują nas, że do rozwinięcia naukowych nawyków wcale nie trzeba dużego budżetu tylko pokierowanie dzieckiem i otwartości na eksperymenty oraz pomysłowość. Dużym plusem tych publikacji jest to, że opisane eksperymenty są proste i dzięki temu w większości przypadków dziecko będzie mogło wykonać je samodzielnie. I tu wypadałoby też przypomnieć, kim są autorzy. Cécile Jugla jest autorką książek dla dzieci. W swoich publikacjach kładzie nacisk na doświadczenie. Na polskim rynku ukazały się takie jej książki jak „Już wiem jak to działa”. Jack Guichard znany z publikacji „Wszystko o pszczołach” jest byłym dyrektorem centrum nauki Palais de la Découverte. W swoich książkach stara się w przystępny sposób przedstawić ważne zagadnienia naukowe, nauczyć prowadzenia obserwacji. Książki wzbogacono ilustracjami autorstwa Laurenta Simmona. Są one proste. Kiedy mamy do czynienia z badanymi materiałami rysownik przedstawia je realistycznie, a bohaterzy przeprowadzający eksperymenty są cartoonowi. Zdecydowanie polecam całą serię.