Dorota Ryst "Sample story"

Dorota Ryst, Sample story, Szczecin, Bezrzecze „Wydawnictwo FORMA. Fundacja Literatury imienia Henryka Berezy” 2016

Niepokój, stan wojny, zmagania się z losem to bardzo naturalne odczucia człowieka dążącego do zmian, płynącego pod prąd, tworzącego, przetwarzającego, kochającego, walczącego o przetrwania. Kiedy następuje pogodzenie ze światem, brakuje walki umiera człowiek i jego niepowtarzalność. „Martwe ryby płyną z prądem”, bo to nie wymaga wysiłku. Jakiekolwiek zaangażowanie zawsze budzi niepokój. Próba życia w świecie, walka/ zmaganie się/ wyścig organizmów w całej przyrodzie powoduje w tych organizmach wytwarzanie niepokoju, pewnego rodzaju nieufności, czujności i nadmiernej uwagi, mogącej uchronić przed zbyt szybkim przeminięciem. O takim niepokoju wynikającym z doświadczania przyrody i ludzi nawiedzającym człowieka na różnych płaszczyznach pisze Dorota Ryst w tomie wierszy „Sample story”. Podmiot liryczny w jej wierszach jest wyczulony na drobne zmiany w przyrodzie. Tak jak zwierzęta wyczuwa wiosnę, przeżywa lato, niepokoi się jesienią. Sam układ wierszy jest w pewnym stopniu symboliczny. W niektórych wierszach znajdziemy co prawda śnieg, ale jest to wiosenny śnieg. Zima wydaje się tu nie istnieć. Zima to koniec istnienia. Śmierć. Stagnacja, w której brakuje bodźców do walki, odczuwania. Tom rozpoczynają wiersze mówiące o wiośnie, kiełkujących roślinach, pęczniejącej przyrodzie, budzącej się miłości.

„najokrutniejszy miesiąc to kwiecień. wywodzi

z nieżywej ziemi łodygi bzu, miesza

pamięć i pożądanie, podnieca

gnuśne korzenie sypiąc ciepły deszcz”

Taka pobudzona do życia przyroda zachęca do bliskości między ludźmi i zwierzętami. Kusi zapachami, popędem, cieplejszymi promieniami słońca, by w końcu mogło dojść do toczonego od wieków starcia kochanków:

„ja wywołam powstanie ty potop

walka rozegra się na pustej przestrzeni

po tych którzy się poddali

broń od dawna ustalona

przewidziana w konwencjach

odgłosy bitwy zakłócą spokój ościennym

w ruch pójdą paznokcie i zęby

wnikną w nieszczelny pancerz

wyrwą zbyt głośny krzyk

korzystając z naszego wyczekiwania

sen ogłosi rozejm

na białej fladze zostanie ślad spermy”.

Po tych pierwszych wiosennych/ młodzieńczych uniesieniach nastaje czas stagnacji, cieszenia się chwilą i latem, korzystania z tego, co los przyniesie i w czyjej grze będziemy uczestniczyć. Ta stabilizacja emocji i relacji między ludźmi oraz przyrodą przypomina Goffmanowską „uprzejmą nieuwagę”, wcielanie się w gry społeczne, taktowne odgrywanie scen, w których wszystko dokładnie zaplanowano, odmierzono, ustalono:

„przed nią zbyt czerwona czerwień. ślad szminki

na kieliszku. Jeszcze przed chwilą umierała

w ostatnim akcie. razem z nim. szczęśliwa –

on przecież tak pięknie gra miłość. przede mną

niezbyt biała biel. nawet na kieliszku

nie zostawię śladu. pośpiesznie

wycieram serwetką nieostrożnie

rozsypane słowa. trzeba wyjść.

już nawet niebo dopięte na ostatni

srebrny guzik”.

„Sample story” to tomik o przemianach, w jakich uczestniczymy, o ich wpływie na nas, naszych poszukiwaniach, cielesności, seksualności, przez którą lepiej jednoczymy się z naturą, do której przez naturę jesteśmy nawoływani. Intensywny cielesny odbiór świata ciałem zostaje zamknięty w kilku słowach, uproszczonych i niejednoznacznych obrazach. Tworząc światy liryczne Dorota Ryst nie boi się eksperymentowania utartymi frazami, popularnymi wersami piosenek, związkami frazeologicznymi, tekstami religijnymi. Wszystko się ze sobą łączy i przeplata tak jak w życiu.

Zbiór polecam miłośnikom poezji.

Kup książkę