Tadeusz Zubiński "Błękitna Dywizja. Hiszpańscy sojusznicy Hitlera"

Tadeusz Zubiński, Błękitna Dywizja. Hiszpańscy sojusznicy Hitlera, Poznań „Wydawnictwo Poznańskie” 2016

Tadeusz Zubiński znany jest mi jako znawca Hiszpanii. Hermeneutycznie mamy odmienne spojrzenie na wiele problemów społecznych, ale wspólne zainteresowania sprawiają, że regularnie sięgam po jego książki. Jedną z wielu prac polskiego popularyzatora hiszpańskiej historii, o której pisałam na blogu była biografia generała Franco („Generał Franco – biografia niepoprawna politycznie”),zabierająca nas w czasy niezbyt odległe. „Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939” pozwalała uzupełnić luki dotyczące wojennych wydarzeń. „Błękitna Dywizja. Hiszpańscy sojusznicy Hitlera” doskonale uzupełnia wcześniejsze publikacje i pozwala zrozumieć fascynację Hiszpanów Niemcami. Dla mnie jest to praca ważna, ponieważ pozwala mi na doskonałe podsumowanie i zebranie w całość zdobytej wcześniej wiedzy z innych publikacji, ale ze względu na ilość źródeł nieco chaotycznej. Tadeusz Zubiński zbiera cały bogaty materiał w całość i krok po kroku wprowadza swoich czytelników w najbardziej zadziwiające dzieje iberyjskiego kraju, w którym ścieranie się sprzeczności, nadmierna religijność oraz pęd ku ateizacji prowadziły do kolejnych wojen domowych. Jedną z wielu była ostatnia, w której wielki przypadek, upór oraz umiejętności dyplomatyczne pozwoliły frankistom na wygraną i przez kilkadziesiąt lat cieszenie się władzą.

Pisarz (autor m.in. powieści „Rzymska wojna”) zaczyna swoją opowieść od pokazania sytuacji w 1936 roku w Hiszpanii. Mola i Franco po wszczęciu buntu przeciwko II Republice nawiązują kontakt z Włochami Mussoliniego oraz Niemcami Hitlera. Była to ostateczność, przed którą konserwatywni przywódcy nie mogli uciec. Niemożność uzyskanie wsparcia od rządów Francji, Anglii czy USA popchnęła walczących w stronę przymierza z faszystami. Ich sytuacja była tak tragiczna, że żaden ze sprzymierzonych przywódców nie wierzył w powodzenie akcji. Mimo wielu zastrzeżeń wsparli proszących o pomoc Hiszpanów, których wygrana miała pomóc w prowadzeniu wojny.

Tadeusz Zubiński pokazuje nam, jak sprytnie manewrował generał Francisco Franco unikając oficjalnej deklaracji o przyłączeniu się do II wojny światowej. Strzegący zrujnowany wojną domową kraj przywódca musiał jednak wywiązać się z wcześniejszych zobowiązań. Błękitna Dywizja miała uwolnić od niemieckich roszczeń, a żądnym przygód, sławy oraz zemsty Hiszpanom zapewnić możliwość w walce. Żołnierzami mieli być ochotnicy gotowi walczyć dla Hitlera. Zubiński bardzo dobrze tłumaczy popularność tego oddziału oraz motywacje ruszających na wojnę. Duże zaangażowanie logicznie tłumaczy nie walką faszystów u boku faszystów, ale bojem przeciwko znienawidzonym komunistów. Z tej perspektywy wydarzenia oraz zaangażowanie Hiszpanów staje się zrozumiałe.

W książce znajdziemy wiele interesujących opowieści z czasów przygotowań do wypraw, frontu, a także zobaczymy równie interesujące dalsze losy kombatantów. Szczególnie interesujące dla polskiego czytelnika mogą okazać się relacje z wojennej Polski oraz stosunek Hiszpanów do Polaków i Rosjan.

Zubiński nie tylko doskonale zarysowuje życie kontrowersyjnego przywódcy państwa, wydarzenia z wojny domowej oraz tworzenie się Błękitnej Dywizji i jej walki na froncie, ale i daje nam obraz ówczesnego życia, relacji politycznych, gospodarczych i kulturowych. Z wprawą zarysowuje sylwetkę caudillo oraz führera. Z książki wyłania się barwny obraz armii oraz stosunek Hiszpanów do II wojny światowej i poczynań nazistów.

Książka Tadeusza Zubińskiego na pewno nie jest nudną naukową pracą (co nie świadczy o braku rzetelności). Pisarz żywym, łatwym, wciągającym i obrazowym językiem przenosi nas w czasy, które toczyły się wokół kontrowersyjnych skrajności i zmuszających do radykalnych wyborów. Przenosi nas w otoczenie generała Franco (który zawsze budził we mnie sprzeczne odczucia) i pozwala na nowo spojrzeć na dokonania przywódcy oraz jego umiejętności dyplomatyczne. Publikacja ta powinna zainteresować każdego, kto choć troszkę interesuje się wydarzeniami mającymi wpływ na obecne ukształtowanie sił politycznych na świecie. Książka sprawi przyjemność zarówno miłośnikom Hiszpanii, jak i laikom chcącym odkryć zawiłe dzieje.

Kup książkę