Barbara Skarga "Czas i trwanie. Studia o Bergsonie"

Barbara Skarga, Czas i trwanie. Studia o Bergsonie, wstęp Bartosz Działoszyński, Warszawa „PWN” 2014

Pisanie o przeszłości z licznymi odwołaniami do teraźniejszości wymaga intelektualnego obycia, umiejętności szerszego spojrzenia i umiejętności swobodnego manewrowania przez wychwycone punkty wspólne. Berkson w książce Barbary Skargi „Czas i trwanie” staje się pretekstem do mówienia o teraźniejszości. Filozof, dla którego przeszłość łączyła się z teraźniejszością przez działanie przeszłości w teraźniejszości, podważający sensowność pisania o przyszłości oraz redukujący czas do teraźniejszości niejako zmusza do porzucenia tego, co nie ujawnia się w teraźniejszości. Swobodnie manewruje między filozofią klasyczną i współczesną (Heidegger, Derrida, Levinas).

Książka nie jest monografią poświęconą prezentacji poglądów filozofa, ale zbiorem studiów wokół niego. Dość samodzielne rozdziały można czytać wybiórczo, więc nie trzeba tej pozycji czytać od początku do końca, ale sięgać po nią i zgłębiać kolejne ukazane przez autorkę obszary. Kolejną cechą „Czasu i trwania” jest pominięcie wielu wątków z myśli francuskiego myśliciela a ukazanie tylko tego, co w chwili pisania doskonale łączyło się z teraźniejszością. To filozoficzne podejście do myśli innego filozofa sprawia, że może mamy i niepełny obraz myśli, ale rozbudzający nasze myślenie i wyobraźnię.

Bergson w ujęciu Skargi jest przeciwnikiem dążeń filozofii ku metafizyce i odchodzenia od nauki. Tylko trzymanie się faktów jego zdaniem może przyczynić się do odkrywania świata, dlatego filozofia potrzebuje związku z nauką.

Szczególnie do gustu przypadł mi rozdział „Trzeba chcieć marzyć” odsłaniający Bergsonowskie podejście do marzeń i ich tkwienia w przeszłości. W ujęciu tym wizje powstałe przez modyfikowanie doświadczonego, przywoływanie minionego kształtują nasze pragnienia.

Osoby przyzwyczajone do czytania naukowych tekstów filozoficznych będą nieco zaskoczone sposobem pisania, ukazywania myśli Bergsona. „Czas i trwanie” to książka napisana bardzo przystępnie, a jednocześnie wymagająca od czytelnika sporego skupienia, by móc z autorką swobodnie wędrować po ścieżkach filozofii i nauki.

kup książkę