Mike Barfield „Przyroda jest wszędzie. Śledztwo w sprawie organizmów wokół ciebie (i w tobie)" il. Lauren Humphrey

Miałam Wam polecić jedną książkę, ale pomyślałam sobie, że nie ma się co ograniczać. Zwłaszcza w przypadku publikacji popularnonaukowych. Takie uwielbiamy. Zwłaszcza dobrze napisane, rozplanowane i w przystępny sposób przybliżający tajniki świata. A do tych niewątpliwe należą książki Mike’a Barfielda. Autor w swoich publikacjach zabiera czytelników w świat nauki. Czasami jest to w postaci ciekawostek, innym razem komiksów czy opowieści o różnorodnych zjawiskach. Jeśli Wasi młodzi czytelnicy znają angielski i poszukują ciekawych lektur, z których wiedza im się przyda to Mike’a Barfielda napisał ich około stu. Na polskim rynku wydawniczym na razie mamy dwie i chyba są to te najważniejsze w sensie dotyczące najbliższych problemów, czyli chemii i przyrody. Moim zdaniem to takie obowiązkowe lektury, żeby później nikt nie rzucał hasła „Zostaw, to sama chemia” czy „Natura jest przereklamowana”. Autor uświadamia czytelników, że jedno i drugie jest wszędzie i nie jest przereklamowane.

Dopóki nie zaczynamy zgłębiać tajników świata nie zdajemy sobie jak niesamowicie jest on fascynujący. Nauki przyrodnicze pozwalają nam zrozumieć wiele zjawisk, oswoić wiele zadziwiających procesów, dlatego warto z dziećmi sięgać po lektury wprowadzające nauki. Nasze pociechy dzięki zabawowemu nastawieniu szybciej będą mogły przyswoić sobie wiedzę, która w szkołach często przybliżana jest w postaci nudnych wykładów. A gdyby tak o chemii i przyrodzie napisać książki detektywistyczne, zastanowić się, co w zasięgu naszego wzroku zawiera określone pierwiastki, obrazować wygląd atomu na podstawie znanych rzeczy? Co jest częścią przyrody? Z takim podejściem mamy do czynienia w rewelacyjnych publikacji Mike’a Barfielda „Jest chemia! Śledztwo w sprawie pierwiastków ukrytych w twoim domu” oraz „Przyroda jest wszędzie. Śledztwo w sprawie organizmów wokół ciebie (i w tobie)" z pięknie przemawiającymi do wyobraźni ilustracjami Lauren Humphrey.

Na początku pierwszej lektury dowiemy się, w jaki zbudowane są atomy, jaką mają wielkość, co je cechuje, czym był wielki wybuch i jakie jest jego znaczenie w czasie powstawania świata. Poznajemy też układ okresowy pierwiastków, sposoby kamuflowania się wielu pierwiastków, zasady łączenia w większe grupki zwane związkami, jak je wykrywać mimo różnych stanów skupienia. Dowiadujemy się, dlaczego niektóre substancje są obojętne chemicznie, a inne wchodzą w związki. Poznamy jony, mieszaniny, a następnie przechodzimy do 118 podejrzanych z układu okresowego pierwiastków, których cechy zgłębiamy, poszukujemy w otoczeniu oraz w sobie. Niektórym poświęcono więcej miejsca, innym nieco mniej, ale przeważającą większość opisano bardzo szczegółowo. Poznacie cechy charakterystyczne pierwiastków: od wyglądu, przez zapach po reaktywność. Uświadomicie sobie ich niezwykłe właściwości wyróżniające je na tle innych towarzyszy z układu okresowego. Znajdziemy tu ciekawostki o wybuchowym wodorze, dlaczego nie wolno przesadzać z solą, kiedy bąki są wybuchowe, dlaczego fosfor nazywany był diabelskim pierwiastkiem, dlaczego azot jest hałaśliwy. Do opisu każdego pierwiastka dołączono notatkę „Znajdziesz go w: …”, ale oprócz tego w tekście znajdziemy wiele ciekawostek wprowadzających nas w świat możliwości wykorzystania poszczególnych pierwiastków w otoczeniu. Dowiemy się o niesamowicie trwałych substancjach i tych łatwo zmieniających swój stan skupienia, odpornych na łączenie i wybuchowych. Dowiemy się, w jaki sposób chroniona jest stalówka pióra przed ścieraniem. Pojawią się też ciekawostki o tym, dlaczego w XIX wieku ceniono aluminiowe zastawy i dlaczego wielcy wodzowie jadali na nich posiłki. Ponad to odkryjemy, dlaczego niektóre dzieła sztuki są trujące. Te niesamowicie urozmaicone informacje przepleciono komiksami, w których poznajemy tajemnice kamienia filozoficznego, różne symbole chemiczne oraz naukowców związanych z chemią, czyli także jest to też lekcja historii. A wszystko po to, aby uzmysłowić małym czytelnikom, że cały świat jest pełen chemii i różne dziedziny nauki mogą się pięknie przeplatać, uzupełniać. Młodzi chemicy zostaną zachęceni do przeprowadzenia pierwszych eksperymentów oraz zdobędą informacje na temat tego, na jakie substancje muszą uważać.

Nasz ulubiony detektyw na początku książki „Przyroda jest wszędzie” zabierze nas w świat różnych przejawów przyrody. Dowiadujemy się jak różnorodne substancje zataczają koło, w jaki sposób powstały kreda i węgiel, czyli surowce, które nie można zaliczyć do żywych. Następnie przyjrzymy się definicji życia, cechom związanych z tym. Dalej poznamy początki pojawiania się różnorodnych organizmów, przyjrzymy się naszej planecie na różnych etapach jej istnienia, aby później przejść do komórek, najprostszych organizmów (nie zabraknie tu rysunków budowy komórek roślinnych i zwierzęcych), zjawiska fotosyntezy, przesyłania informacji w obrębie organizmu, pierwsze formy życia. Przyjrzymy się również drzewu ewolucyjnemu w królestwie zwierząt, poznajemy klasyfikację organizmów. Wiadomości przyrodnicze przeplatane są komiksami pozwalającymi uświadomić sobie, że ludzie od zawsze poszukiwali wyjaśnienia dotyczącego własnych początków, przyglądali się otoczeniu, wyciągali wnioski z obserwacji, porządkowali informacje. To dzięki pracy wielu milionów pokoleń mamy obecnie taką, a nie inną wiedzę. Autor wprowadza nas też w świat archeonów, bakterii, wirusów, pierwotniaków, roślin, grzybów i zwierząt. Z tych ostatnich poznamy zarówno mityczne, jak i prawdziwe. Odkryjemy, w jaki sposób kolejne odkrycia ludzi wpływały na tworzenie bestiariuszy, czyli książek o bestiach oraz tego, które mogły być częściowo prawdziwe.

Wchodząc w świat roślin mamy dokładnie przyjrzeć się różnym ich rodzajom, budowie, sposobom rozprzestrzeniania, znaczenia zwierząt w tym procesie, produkty, które dzięki temu otrzymujemy, zjawiska, w których uczestniczymy. Dowiemy się też dlaczego grzyby to nie rośliny i ile mają wspólnego ze zwierzętami. Sporo miejsca poświęcono jadalnym i toksycznym, budowie, różnorodnym sposobom rozmnażania. Wejdziemy do wody i zobaczymy różnorodne formy życia, dowiemy się też, w jaki sposób zwierzęta przygotowują się do trudnych warunków, przyjrzymy się niesamowitej różnorodności owadów, ryb, gadów, ptaków, ssaków ich sposobom rozmnażania oraz niezwykłym cechom.

„Jest chemia!” i „Przyroda jest wszędzie” to publikacje, które oswoi Wasze dzieci z podstawowymi informacjami ze świata przyrody, wprowadzą do bardzo ważnych zagadnień i pokaże, że uczenie się może być przyjemne. Każdego dnia można przyswajać sobie kolejne zagadnienia. Dzięki takiemu podejściu śmiało będziecie mogli sięgnąć po tę publikację z przedszkolakami, ale też zrealizować podstawę programową dla szkoły podstawowej. Są to świetne książki zastępujące podręczniki (pamiętajcie, że te nie są obowiązkowe) i szczególnie pomocne będą w nauczaniu domowym. Zdecydowanie polecam!