Laura A. Vocelle "Miau. Kompletna historia kota"

Obok kotów trudno przejść obojętnie. Jedni je uwielbiają, inni nienawidzą. Ja należę do tej pierwszej grupy i właśnie z tego powodu w moim domu mamy dwa takie kochane łobuzy. Są słodkie, urocze, przytulaśne, rozmruczane i robią wiele pozornie niemożliwych rzeczy. Do tego mam wrażenie, że mają wiele żyć. Poza tym każdy z nich ma całkowicie inny charakter i pięknie się uzupełniają. A najcudniej jest, kiedy wieczorem przychodzą utulić do snu.

Zerkając na treści w mediach społecznościowych możne stwierdzić, że nie tylko my mamy takiego bzika na punkcie kotów. I właśnie ten bzik sprawił, że córka zmusiła mnie do przeczytania na głos jednego wieczoru 341 stron! Na szczęście w publikacji jest sporo zdjęć i mogłam odsapnąć, kiedy przyglądała się ilustrację. I muszę Wam powiedzieć, że była to bardzo ciekawa przygoda uzmysławiająca nam jak niesamowicie bardzo religie determinują nasze spojrzenie na świat, wpływają na kształt kultury.

„Na przestrzeni dziejów kot wywarł przemożny wpływ na społeczeństwo i kulturę, wpierw jako bóstwo, później jako demon, dziś jako bohater i gwiazda mediów społecznościowych. Nasz stosunek do tego zwierzęcia zatoczył pełne koło".

Już we wstępie dowiadujemy się, że koty czasami traktowane były lepiej, czasami gorzej, a innym razem prześladowane. Do tego nie zabraknie ważnego problemu walk religijnych, wprowadzania nowych wierzeń oraz prób zastępowania tych pożytecznych zwierząt w walce z gryzoniami innymi gatunkami.

Cała opowieść zaczyna się od czasów prehistorii, w której możemy przyjrzeć się przodkom kotów i odkryć, że pojawili się oni już między paleocenem a eocenem od 62 do 34 milionów lat temu. Dalej zobaczymy różnorodne rodziny tego gatunku, poznamy cechy wspólne oraz różnice, poznamy różnorodne skamieniałości, aby płynnie wejść w świat kultury i odkryć, w jaki sposób nawiązała się więź między tymi zwierzakami i ludźmi oraz jak przebiegał proces od udomowienia do wyniesienia do bóstw oraz na podstawie jakich uprzedzeń zaczęto koty prześladować, jak długo trwały okrutne zwyczaje i jaką drogę odbyły do momentu obecnego uwielbienia. Dowiemy się za jakie cechy ludzie kochali i nienawidzili koty.

,,Zaledwie kilkaset lat temu, kiedy ludzie zdążyli już zapomnieć o kocich rządach pod postacią staroegipskiej bogini Bastet, za sprawą utrwalonych wierzeń i przesądów kot stał się uosobieniem zła. Masowe zabijanie i torturowanie tych zwierząt było codziennością w świecie, w którym uchodziły one za nieokiełznane diabły albo po prostu wzbudzały strach swoim niezłomnym i niepokornym uosobieniem”.

Opowieść o kotach staje się pretekstem do przyjrzenia się nam, ludziom, przeanalizowania jak teksty święte i apokryfy do nich, walki religijne, zmiany systemów wartości i uprzedzenia przyczyniły się do odmiennego traktowania tego zwierzaka. Dostrzeżemy jak wielki wpływ miały masowe mordy na rozwój epidemii i pandemii, których wirusy roznosiły gryzonie. Każdej kulturze poświęcono osobny rozdział. Zobaczymy jak niesamowicie dobrze starożytni ludzie rozumieli rolę kota w społeczeństwie, jakie cechy cenili. Nie zabraknie też przyglądania się ich zwyczajom. Do tego dużo miejsca poświęcono Egiptowi, w którym zwierzę to w tym czasie miało szczególną rolę. Czy kult bogini Bastet, ochronę kotów można pogodzić z zabijaniem ich? Co spotykało tych, którzy nawet nieumyślnie doprowadzili do ich śmierci. Jedna z anegdot uświadamia nam jaką niesamowitą siłę ma religia. Otóż jeden z rzymskich żołnierzy przypadkowo uśmierca kota na terenie Egiptu. Mieszkańcy podbitego przez Imperium Rzymskie państwa byli podlegli i posłuszni, ale kiedy w grę wchodziło życie tych świętych zwierząt gotowi byli na samosąd wobec sprawcy i nie bali się konsekwencji ze strony najeźdźcy. Takich zadziwiających historii w książce jest dużo więcej. Podejście do tych zwierząt w zwierząt w każdej epoce jest dokładnie opisane. Mamy tu zarówno przegląd mumii, rzeźb, tekstów, obrazów, ale też opowieść o tym, co działo się z nimi, gdy po wiekach ponownie były odkrywane.

Poza informacjami kulturowymi pojawią się ciekawostki pozwalające lepiej poznać różnorodne umiejętności kotów. Dowiemy się, że mają nie tylko wrażliwy słuch, węch i wzrok. One potrafią też przewidzieć deszcz, burzę, trzęsienie ziemi, a nawet nadchodzącą śmierć. Do tego były częstymi towarzyszami marynarzy, kupców, żołnierzy. Dla każdego ważne były inne cechy. Do tego nie brakuje tu ciekawego spojrzenia jak różnorodne rewolucje wpływały na ich pozycję.

Książka  zawiera dziesięć rozdziałów: od powstania kota, ukazania go jako bóstwo w Egipcie, traktowanie go w starożytnych kulturach, przez prześladowania tego zwierzęcia przez chrześcijan, dostrzeganie jego zalet w czasie reformacji, uświadomienie sobie znaczenia w czasie podróży i wojen, przemycaniem go na obrazy, aż do wyniesienia go w XX wieku przez bohemę do pozycji zwierzęcia ważnego, będącego symbolem wolności i niezależności.

„Miau. Kompletna historia kota” to ciekawa publikacja dla miłośników kotów. Minusem jest tu sztywne podejście do tekstu, który wygląda jak praca naszych lokalnych naukowców: jest rzeczowa, ale może być wyczerpująca. No, chyba że jesteście wielkimi miłośnikami kotów. Z zaskoczeniem muszę przyznać, że świetnie czytało się tę publikację na głos. Do tego córka bardzo chętnie jej słuchała. Wielkim plusem jest sporo ciekawostek kulturowych zebranych w całość i pozwalających nieco inaczej spojrzeć na wiele zjawisk w naszej kulturze, ale też i minionych czasach. Zobaczymy dzieła, które przywodzą na myśl współczesne kreskówki o kotach i myszach. Nie zabraknie też utworów, w których ten zwierzak pojawia się też w innych kontekstach. Uświadomimy sobie też jak w starożytności bawiono się z nimi lub droczono. Do tego poznamy szereg świętych i artystów, którzy na przekór obowiązującym zasadom uwielbiali koty. Poza tym poznamy zwierzęta, którymi próbowano je zastąpić, dowiemy się, dlaczego to się nie udało i których z nich w niektórych częściach świata nie wolno trzymać w domach. Jest to naprawdę solidny przegląd naszej kultury. Każda strona obfituje w ciekawostki.

„Kompletna historia kota” to bogata w wiedzę i piękne ilustrację książka, która wielką radość sprawi miłośnikom kotów.