Christian Jarrett "Mózg. 41 największych mitów"

Christian Jarrett, Mózg. 41 największych mitów, tł. Anna i Marek Binderowie, Warszawa „PWN” 2017

Neurobiologią zaczynają się interesować ludzie, wokół których pojawiają się osoby o niezrozumiałych sposobach funkcjonowania. W moim przypadku jest to autyzm córki. Sprawił on, że zaczęłam sięgać po książki z genetyki, dietetyki, pedagogiki, psychologii i neurobiologii. We wszystkich zawsze poszukiwałam odpowiedzi na pytania: dlaczego tak się dzieje, że niektórzy funkcjonują inaczej?, jaki wpływ na nasze życie mają geny?, jak dieta wpływa na nasz intelekt? W wieku publikacjach nie zabrakło snucia niemal mitycznych opowieści. Inne podchodziły trzeźwo do problemu i radziły wyjść mu naprzeciw oraz zaakceptować, co nie jest łatwe. Każdy z nas woli wierzyć w to, że czasami wystarczy zrobić małą rzecz, aby pomóc sobie lub bliskiej osobie. „Mózg. 41 największych mitów” Christiana Jarretta zabiera nas do świata tych poszukiwań. Autor krok po kroku pokazuje nam jak wiele mitów narosło i funkcjonowało wokół mózgu, który okazuje się najbardziej fascynującym i tajemniczym organem, kryjącym przed nami wiele tajemnic.

Publikacja składa się z ośmiu większych części. Pierwsza to mity, które wyszły z obiegu. Dowiemy się z niej, w jaki sposób postrzegano mózg, prześledzimy ewolucję wiedzy o tym najważniejszym organie i dowiemy się, w jakie przestarzałe mity obrósł, dlaczego niektóre nadal funkcjonują ze względu na pewne formy językowe. Autor podpowie w jaki sposób uwolnić się od tych schematów.

W rozdziale drugim znajdziemy kontynuację wątku historycznego i poznamy, jakie brutalne i okaleczające terapie stosowano wobec chorych psychicznie, cierpiących na zaburzenia nastroju oraz osobowości, a jednocześnie jak bardzo niepoważnie był on traktowany.

Rozdział trzeci zaskoczy nas ciekawostkami, wśród których znajdziemy kilka sławnych postaci żyjących po uszkodzeniu znacznej części mózgu. Interesujący przypadek pracownika torowego Phineasa Gage’a, którego czaszka została przebita na wylot przez żelazny pręt, i dotkniętego amnezją Henry’ego Molaisona sprawiają, że nieco inaczej patrzymy na mózg i jego funkcje.

W czwartym rozdziale znajdziemy ciekawe informacje na temat mitów dotyczących półkul mózgu oraz dlaczego mit lewo- i prawopółkulowości, wykorzystywania 10% możliwości, otępienia ciążowego oraz wpływ neurobiologii na rozumienie siebie niewiele ma wspólnego z faktami. Christian Jarrett zabierze nas w fascynujący świat funkcjonowania ludzkiego umysłu.

W następnej części dowiemy się o mitach na temat budowy mózgu. Jednym z wielu jest bardzo ważny (używany przez szowinistów) argument na temat tego, że większy mózg jest lepszy. Autor wskaże nam, jakie badania dowodzą, że wielkość mózgu jest zależna od masy ciała, a nie od inteligencji.

W szóstym znajdziemy wiele ciekawostek na temat wpływu nowych technologii na funkcjonowanie mózgu. Nie zabraknie też ciekawych wiadomości o wykrywaczach kłamstw oraz możliwości zaglądania do ludzkiego mózgu. Do tego zabierze nas w świat nowoczesnego trenowania intelektu.

Siódmy poświęcony jest zmysłom. Przy okazji autor obala mit mówiący o pięciu zmysłach i wskaże ciekawe sposoby trenowania innych niedostrzeganych sposobów odbioru świata. Dowiemy się też dlaczego nasze poznanie otoczenia jest wybiórcze.

W ósmym poznamy wiele chorób neurologicznych i pokutujących przeświadczeń. Pojawią się takie dolegliwości jak padaczka, amnezja, autyzm, śpiączka i wiele innych, o których przez kino i literaturę mamy błędne wyobrażenie.

Każdy rozdział zakończony jest obszerną literaturą przedmiotu, która uświadamia nas, że dzisiejsze mity to wczorajsze fakty. Taka świadomość sprawia, że inaczej zaczynamy patrzeć na obecną wiedzę i zastanawiać się jak wiele w niej prawdy. Krytycyzm i zachęcanie do falsyfikacji sprawi, że będziemy mniej podatni na kolejne pojawiające się przekonania niepoparte badaniami, a w przypadku naukowych dowodów zechcemy spytać o metodologię i zastanowić się czy była właściwa. Na końcu książki znajdziemy interesujące, barwne ryciny wzbogacające publikację i poszerzające naszą wiedzę.

„Mózg. 41 największych mitów” to bardzo dobra i przystępnie napisana publikacja, po którą powinien sięgnąć każdy z nas. Szczególnie polecam osobom interesującą się neurobiologią, badaniami nad człowiekiem, psychologią, psychiatrią, pedagogiką, nowoczesnym sposobami uczenia się i nauczania. Dzięki wskazówkom autora dowiemy się w jaki sposób możemy lepiej o siebie zadbać i mniej krzywdząco ocenić innych. Dobrze opracowana monografia pozwala krytycznie i trzeźwo spojrzeć na pokutujące wśród terapeutów przekonania niemające nic wspólnego z prawdą.

A tu ciekawostka (w książce jest ich dużo więcej):

"Wielu rodziców mogłoby przysiąc, że ich dzieci stają się nadpobudliwe i niegrzeczne po lodach i słodkich napojach. Tymczasem naukowcom ciągle nie udaje się wykazać, że zastrzyk cukru powoduje krótkotrwałe hiperaktywne zachowania u dzieci. Ma to sens, biorąc pod uwagę, że dzięki naturalnym mechanizmom regulacyjnym stężenie glukozy w mózgu zdrowych dzieci (i dorosłych) przeważnie utrzymuje się na stałym poziomie. (...) Nie znaleziono dowodów, żeby jedzenie czekolady lub owoców oddziaływało na zachowanie dzieci".

Kup książkę