Samuel P. Huntington "Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego"

​

Samuel P. Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, tł. Hanna Jankowska, Warszawa "MUZA" 2005
Po zakończeniu zimnej wojny nastał czas wzmożonej identyfikacji przy użyciu symboli narodowych. Samuel Hunntington uważa, że od tego czasu tożsamość kulturowa zaczęła kształtować konflikty na świecie. "Zderzenie cywilizacji" to praca, w której autor rozwija wnioski wynikające z tej tezy. Zauważa, że polityka globalna jest zarówno wielobiegunowa i wielocywilizacyjna. Modernizacja społeczeństw nie zawsze łączy się z ich westernizacją, ponieważ kultura zachodnia posiada wiele wad. Krytyczne podejście do osiągnięć kultury zachodniej sprawia, że niemożliwe jest dążenie do kultury uniwersalnej. Wpływy zachodniej kultury są zdecydowanie mniejsze niż nam się to wydaje. Nawet jeśli niektóre kraje ulegały zachodnim wzorcom problemy gospodarcze przyczyniły się do weryfikacji wartości oraz skierowaniu się ku regionalnej kulturze. Coraz częściej kraje nawiązują współpracę z krajami, których kultura jest zbliżona do ich kultury. Próby nawiązania współpracy z krajami o odmiennych wartościach prowadzą do zanikania więzi, nieporozumień.

Autor zauważa, że przekonanie ludzi zachodu o uniwersalistycznej wartości ich kultury, niepodważalności norm prowadzi do zatargów na gruncie cywilizacji. Najpoważniejszymi są konflikty z islamem i Chinami. Technologia otwarła przed nami możliwość łamania granic kulturowych, pokonanie przeszkód w postaci zbyt dużych odległości, rozprzestrzenianie się informacji. To może sprawiać wrażenie możliwości powstania uniwersalnej kultury, w której ludzie nie będą ze sobą walczyć tylko dążyć do wzajemnego zrozumienia i wypracowania pokoju. Okazało się jednak, że tendencje są odmienne. Możliwość porozumiewania z ludźmi mieszkającymi na drugim krańcu świata wręcz zaznaczyła różnice, pozwoliła nam nawiązać ściślejszą identyfikację z mieszkańcami krajów o zbliżonej do naszej kultury.

W poszczególnych rozdziałach autor dokładnie opisuje tezy wzbogacając je opowieściami znanymi z życia. Przytacza przykłady różnic i patrzenia z dystansem na osiągnięcia cywilizacji zachodniej. Nie jest ona postrzegana przez niego i jego "bohaterów" jako jedyna, najlepsza, niepodważalna. Zauważa, że cywilizacje Wschodu potrafią wypracować narzędzia współpracy między osobami w ich kulturze pozwalające na osiągnięcie postępu technologicznego. Inwestowanie krajów zachodnich staje się w oczach tych narodów zagrożeniem. Po upadku Tygrysów gospodarczych, których rozwój całkowicie zależał od finansów Stanów Zjednoczonych cywilizacje wschodnie bardzo nieufnie podchodzą do pomocy Zachodu. Kolejne kryzysy utwierdzają ich w tym , że własne wartości i czerpanie tylko tych najlepszych osiągnięć z innych kultur pozwala na modernizację.

Książka jest bardzo przystępna. Autor posługuje się rozbudowanymi obrazami, aby przybliżyć omawiany problem. Na pewno jest to pozycja, która pozwala popatrzeć z  nieco innej perspektywy na naszą kulturę, zobaczyć jej błędy, luki.