Barry Schwartz "Paradoks wyboru. Dlaczego więcej oznacza mniej"

Barry Schwartz, Paradoks wyboru. Dlaczego więcej oznacza mniej, tł. Marcin Walczyński, Warszawa „PWN” 2013

W dzisiejszych czasach nie wyobrażamy sobie, że możemy pójść do sklepu i tam zastać puste półki lub tylko z jednym fasonem spodni, koszulek, bluz itd. Jesteśmy zaatakowani wielością. Ta różnorodność atakuje nas na każdym kroku. Z jednej strony dobrze, bo mamy w czym wybierać i możemy samodzielnie (ale czy na pewno?) kreować swój wygląd, otoczenie. Dostaliśmy tak szerokie prawo wyboru, że nawet wywóz śmieci trzeba przeanalizować i oddać w ręce tych najlepszych (a może tych, którzy potrafią lepiej sformułować zdania by zachęcić klientów?). Człowiek stał się niewolnikiem wyborów. Poza pracą, którą ciągle musi zmieniać, szkołami, które musi kończyć, zmuszony jest do codziennych dylematów wokół codziennych zakupów, które tyranizują koniecznością wyboru jednego produktu ze setek. O ile kupno paczki niesmacznych cukierków nie ma większych konsekwencji to już podpisanie umowy z operatorem telefonii może być druzgoczące. To sprawia, że poszukujemy opinii na forach, studiujemy dokładnie każdą rzecz, aby wybrać tę najlepszą.

Barry Schwartz w „Paradoksie wyboru” odkrywa przed nami jak bardzo jesteśmy tyranizowani koniecznością ciągłego wyboru. Wolność i wielość są tu pokazane w takich barwach jak przepływ informacji w książce Postmana „Zabawić na śmierć”. Schwartz ujawnia nam, w jaki sposób ulegamy manipulacji nie tylko mediów i produktów, przy wyborze których jesteśmy w minimalnym stopniu świadomi wywierania na nas wpływu.

„Jak stwierdziliśmy, posiadanie możliwości wybierania jest ważne dla dobrego samopoczucia, ale wybór ma także negatywne cechy, które nasilają się wraz ze wzrostem liczby wyborów. Korzyści z wybierania są widoczne w każdej decyzji, przed którą stoimy, a koszty są nieznaczne i narastają. Innymi słowy, to nie ten czy inny konkretny wybór stwarza problem, ale wszystkie wybory razem wzięte.

Nie jest łatwo rezygnować z możliwości wybierania. Istotną sprawą, którą trzeba docenić, jest to, że na dłuższą metę nie obiektywne wyniki decyzji, ale subiektywne są dla nas najważniejsze”.

Barry Schwartz poza analizą opartą na konkretnych przykładach i pokazaniu nam jak bardzo jesteśmy niewolnikami wyborów podpowiada nam jak od tych wyborów, choć troszkę się uwolnić. Książkę polecam wszystkich, którzy zbyt wiele czasu poświęcają na zakupy, analizowanie możliwości, zdobywanie wiedzy o „jeszcze jednym produkcie”. Praca pozwoli wielu ludziom z dystansem podejść do ich subiektywnego spojrzenia na „ważność” błahych decyzji. „Paradoks wyboru” polecam również studentom kierunków humanistycznych.

kup książkę