Małgorzata Czapczyńska
„Im jesteśmy starsi, tym bardziej nie możemy zrobić nic ponad zawarcie rozejmu z czasem i pogodzenie się z tym, że biegnie on coraz szybciej”.
„W dzieciństwie sprawy miały się zupełnie inaczej. Nie zastanawialiśmy się nad upływem czasu. Byliśmy jego właścicielami, więc celebrowaliśmy go z należytym szacunkiem”.
„Pamięć jest jedną z najbardziej niesamowitych galerii, jakie w ogóle istnieją. Przechowujemy w niej zarówno wielkie, epickie obrazy, jak i zupełnie małe obrazki, będące zapisem szczególnych – z różnego powodu – chwil naszego życia”.
„Dzieciństwo naznaczone beztroską i nieświadomością tego, co przyniesie dorosłe życie, lokuje nam w głowie obrazy wyjątkowe, bo malowane smakiem, zapachem i dotykiem”.
„W okresie PRL-u niepełnosprawni byli izolowani od społeczeństwa i tak naprawdę żyli zamknięci we własnych domach. Państwo nie martwiło się o polepszenie ich bytu czy stworzenie warunków do większej samodzielności. Kalecy (takiego określenia bardzo często wówczas używano) nie pasowali do idealnego wizerunku socjalistycznego państwa. Pojęcia takie jak podjazd czy winda dla osób niepełnosprawnych nie funkcjonowały w przestrzeni publicznej – potrzeby i oczekiwania osób z niepełnosprawnościami były spychane na margines. I to było tak normalne i oczywiste, że nikt się temu specjalnie nie dziwił”.
„Dzięki książkom mogłam być wszędzie, robić wszystko i poczuć wszystko, zapominając o zwyczajnej szarej rzeczywistości, w której żyłam”.
„Wraz z wiekiem i każdą kolejna przeczytaną książką moja wiedza, wyobraźnia i wrażliwość pęczniały niczym zanurzone w wodzie ziarenka fasoli. Zakochiwałam się w kolejnych książkach i pisarzach, a wiele z tych miłości trwa do dziś. I dziś z pełną odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że w dużej mierze to właśnie książki ukształtowały moją osobowość i nadały kierunek mojemu postrzeganiu świata i ludzi”.
„Każdy wiek ma swoje prawa, przywileje i… swoje tajemnice”.
„Wszystkim nam się wydawało, że tylko dorosłość daje prawdziwą, nieograniczoną wolność. Że będąc dorosłymi, w końcu będziemy mogli robić wszystko to, na co nam tylko przyjdzie ochota, i że nikt niczego nie będzie mógł nam zabronić. Dorosłość miała nas ostatecznie wyzwolić i uskrzydlić.
Życie pokazało, jak naiwne były te nasze oczekiwania”.
„Pamięć rządzi się swoimi prawami. Jedne rzeczy pamiętamy krócej, inne dłużej, a jeszcze inne – przez całe życie”.
„Życie pokazuje, że pojawiające się w różnych sytuacjach poczucie bycia gorszym tkwi w nas bardzo, bardzo długo. Z jednej strony walczymy, zmieniamy priorytety i szukamy swojej wartości tak długo, aż ją znajdziemy i zdobędziemy pewność, że nic jej nie zagraża. Z drugiej zaczynamy rozumieć, co czują inni gnębieni z różnych powodów ludzie. Takie doświadczenia mogą nas zniszczyć, ale też dużo nauczyć. Mnie nauczyły empatii do drugiego człowieka i pomogły przyswoić jedną z najważniejszych zasad, którymi kieruję się w życiu: zanim ocenisz, spróbuj zrozumieć”.
Marcin Ziętkiewicz
„To, co wtedy dla nas było perspektywą kosmicznie odległą, dzisiaj jest zaledwie chwilą. Wspomnienie skraca czas, wyobrażenie przyszłości go wydłuża, mimo że od roku 1984 do 2022 minęło tyle samo dni, ile od roku 2022 do 1984. Mierzenie czasu, jak widać, bywa zajęciem ryzykownym”.
„Nic tu się nie zgadza, zawodzi nawet matematyka. Chociaż czas wyznaczają nam najbardziej precyzyjne urządzenia, przyszłość jest zawsze bardziej odległa od przeszłości. Z trudem przychodzi nam wyobrażenie sobie tego, co będziemy robić za miesiąc, z łatwością odtwarzamy to, co robiliśmy kilkanaście lat temu. Czas zatem materializuje się tylko w postaci wspomnień i tylko pamięć potrafi go niezdarnie uchwycić”.
„Mapy kreślone własnymi nogami na stałe zapisują się w pamięci ciała. Nie można ich zmienić czy narysować na nowo, jak map z niebieskiego atlasu. Są prawzorem świata, nienaruszalnym spadkiem po dziecięcych podróżach, nawet jeśli promień tych podróży jest bardzo niewielki.
W ciele mamy zatem te wszystkie ścieżki, w krwiobiegu drzewa, na które się wspinaliśmy, w płucach boiska do piłki nożnej, w ślinie żółte granulki glukozy, w nozdrzach róże, akacje i drewniany kościół, w oczach wielkie piersi nagiej pacjentki z Trójki. Choć wszystko pokryte warstwą nieprzenikalnego kurzu wydaje się zupełnie niedostępne, co jakiś czas objawia się niespodziewanie i podpowiada, że nie można wyjść poza granice tego świata, tak jakby w dzieciństwie pamięć zaciągała niespłacalny dług”.
„Dzieci powtarzają krwawe historie dorosłych. Wojna wrasta w wyobraźnię i dzieli ludzi na dobrych i złych. Idealnie definiuje wroga, z którym walczy się przez zaczną część życia. Fakty nie mają żadnego znaczenia: historia płynie w łodzi emocji i głęboko wnika w podświadomość”.
„Chronologiczna pamięć nie jest moją mocną stroną. Chronologiczna pamięć nie jest chyba mocną stroną nikogo, kto próbuje zobaczyć siebie w starych oknach, w dawnym domu, w przeszłości. Lata plączą się, fakty zlewają i mylą, a człowiek stoi przygnieciony prostym pytaniem: kiedy to było?”.
„Model czasu, który przypomina prowadzącą w nieskończoność linię, powstał wyłącznie na użytek publiczny. Ludzie musieli przecież porządkować fakty, w których nie brali udziału”.
„Czas prywatny wydaje się przypominać koło. To co organizuje jego rytm – zwłaszcza przy wspominaniu czasów dzieciństwa – to pory roku. Zima 1978 jest bliższa zimie 1982, a wiosna tegoż roku bliższa wiośnie o kilka lat później. Prawo pamięci zamknięte jest w cyklu powtarzających się sekwencji i – nawet jeśli to złudzenie – to uchyla się przemijaniu”.
„Czasem linearnym rządzą rozum, chłodna logika i nieubłagalne następstwo faktów. To królestwo historyków generałów i propagandzistów, którzy z kawałków starych misek, dokumentów, butów, grzebieni, pistoletów i łusek stwarzają prawdę. Czasem cyklicznym niepodzielnie władają zaś emocje. W tym państwie rządzą naiwni wrażliwcy, którzy przekonują, że co raz zobaczone, trwa w pamięci na zawsze. Nawet wtedy, kiedy w żaden sposób nie można sprawdzić dat”.
„To dość niepojęte, jaką moc mają nad nami obrazy ujrzane w dzieciństwie”.
„W prawdziwym życiu, w przeciwieństwie do mitów, nie ma „wiecznego teraz”. To, co wyłuskujemy z pamięci, jest zawsze spóźnione i nadgryzione zębem uciekającego czasu. Pewnie dlatego większość opowieści o przeszłości zaczyna się słodko, a kończy gorzko, jakby w samej materii wspomnień tkwiła trucizna, która je psuje”.
„Żyjemy przecież w wielu światach, jesteśmy wieloma historiami. Przypominamy kalejdoskop, w którym obrazy zmieniają się w zależności od ułożenia. Niewiele trzeba, żeby nasza pamięć, zupełnie nieradząca sobie z płaceniem rachunków na czas, przywołała nieistotny obraz zobaczony kilkadziesiąt lat temu i pozwoliła nam w nim choć na chwilę zamieszkać”.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz