Leszek Kołakowski

Leszek Kołakowski urodził się 23 października 1927 roku w Radomiu, jako dziecko od 1939 przebywał też w Łodzi. Po wybuchu wojny zmieniały się miejsca jego pobytu, przez pewien czas mieszkał w Warszawie (w mieszkaniu z ratowanymi przez I. Sendlerową Żydami).

L.K. szybko stracił rodziców, kiedy miał 3 lata, zmarła jego matka, ojciec zaś został zgładzony na Pawiaku w czasie okupacji.

Maturę zdał pod koniec wojny i rozpoczął studia na Uniwersytecie Łódzkim. W tym samym czasie wstąpił do PPR, po studiach wrócił do Warszawy, już z żoną, Tamarą.

Był członkiem PZPR

Wykładał filozofię na UW, redagował czasopismo Studia filozoficzne.

Był jednym z ważniejszych przedstawicieli tzw. warszawskiej szkoły historyków idei, wywodzącej swą myśl z marksizmu.

W 1965 r. nastąpił przełom w stosunku Kołakowskiego do komunizmu. Jedną z przyczyn było aresztowanie Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego za wystosowanie listu otwartego do członków PZPR, w którym skrytykowali oni system, a wg sądu nawoływali dodatkowo do obalenia rządów, co było niezgodne z obowiązującym prawem. Ich proces został utajniony dla większej publiki, ale Kołakowski był na nim obecny jako mąż zaufania ze strony Modzelewskiego. Według relacji Kołakowski określił system władz jako policyjny i tłamszący prawa wolności wypowiedzi. Wraz z Kotarbińskim i M. Ossowską wystosował Opinię w sprawie wiadomości, w która stała się bezpośrednią przyczyną wszczęcia postępowania w sprawie Kołakowskiego.

Jednocześnie profesor zaznaczał: „uważałem natomiast i uważam – podobnie jak wielu członków partii – że zastosowane wobec Modzelewskiego i Kuronia represje karne są niesprawiedliwe i szkodliwe z politycznego punktu widzenia.”

Kolejnym przestępstwem L.K było wygłoszenie prelekcji na Wydziale Historycznym w 10 rocznicę października, w której skrytykował m.in. stosunek komunizmu do religii. Kilka dni później wydalono go z partii. Wziął udział w wydarzeniach marcowych w 1968, za co otrzymał zakaz wykładania i publikowania – udał się więc na emigrację.

Przebywał m.in. w Paryżu, Montrealu, Berkeley…

Ostatecznie związał się z Oxfordem, gdzie w latach 1972–1991 był wykładowcą w All Souls College, a po przejściu na emeryturę przyznano mu tytuł Honorary Member of Staff.

Oprócz tego wykładał m.in. w Yale University, Univeristy of New Heaven, Berkeley University, oraz Chicago University, gdzie otrzymał oficjalną pozycję visiting profesor.

Jego esej Tezy o nadziei i beznadziejności, opublikowany w paryskiej „Kulturze” w 1971, stworzył intelektualny fundament dla strategii opozycji antykomunistycznej, inspirując powstanie Komitetu Obrony Robotników i Uniwersytetu Latającego pod koniec lat 70 (wykłady z nauk humanistycznych i społecznych organizowane przez opozycję). W latach 1977-1980 Profesor był oficjalnym przedstawicielem KOR-u za granicą i odpowiadał za kontakty między środowiskiem KOR-u i emigracją.

W 1991 został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. Był członkiem Fundacji im. Stefana Batorego oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Profesor Leszek Kołakowski został pierwszym laureatem nagrody im. Johna Klugego, przyznawanej przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych. Nagroda, nazywana amerykańskim Noblem, jest przyznawana za osiągnięcia w naukach humanistycznych.

Zmarł 17 lipca 2009 r. w Oxfordzie. Jest pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Zajmował się m.in. historią filozofii i historią idei, dokładnie opisał doktrynę socjalistyczną, obalając wiele mitów z nią związaną.

Po zerwaniu z komunizmem zainteresował się problemem kultury i etyki.

Poza tekstami typowo filozoficznymi, pisał także utwory literackie, np.  13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych, znany jest także z cyklu wykładów, na podstawie których powstała książka Mini wykłady o maxi sprawach oraz z serii O co nas pytają wielcy filozofowie. O trudnych filozoficznych problemach potrafił pisać i mówić w sposób jasny i zrozumiały.