Szef,
jak wiadomo, jest złem koniecznym. Czasami trafiamy na mniej lub
bardziej życzliwych, rozgarniętych i miłych szefów, innym razem musimy
słuchać tyranów, prześladowców czy karierowiczów, których pozycja nie
jest oparta na kompetencjach. Każdego z nich można oswoić i wychować.
Najważniejszym zadaniem jest rozpoznanie, jakim typem człowieka jest
nasz przełożony. To wymaga naszego małego zaangażowania w obserwowanie
zachowań. Prawidłowa diagnoza gwarantuje sukces oraz brak przeszkód w
pracy.
Wyzyskiwacz zwany „Jaśnie Panem”
To
jeden z powszechniejszych typów szefów, ponieważ oni z zasady działają
zgodnie z filozofią: „jak masz krowę to musisz ją dobrze wydoić”. Ty
dla nich jesteś właśnie ową krową i od Ciebie zależy jak bardzo dasz
się wykorzystać. Ważne jest abyś sobie uświadomił, że to on ma
kierownicze wynagrodzenie, a nie ty, dlatego pracuje więcej. Często ten
typ szefa jest pracoholikiem, który oczekuje od swoich podwładnych, że
sen ograniczą do minimum, a resztę czasu poświęcą tylko i wyłącznie
pracy. Jeśli nie postawisz granic zgodnych z obowiązkami, jakie
przewiduje umowa i pozwolisz nakładać na siebie dodatkowe zadania,
przez które będziesz musiał zrezygnować z czasu wolnego, na pewno wiele
nie osiągniesz i nie będziesz doceniony. Dla niego Twoja dodatkowa
praca jest przecież Twoim obowiązkiem.
Kiedy
przełożony narzuci Ci dodatkowe zadanie nie możesz oczywiście się
przeciwstawić (Ty jesteś pracownikiem a on wydaje rozkazy). By uniknąć
dodatkowej pracy używaj sformułowań: „Jeśli podejmę się tych zadań to
będę musiał zrezygnować z wcześniejszych. Co jest dla pana ważniejsze?”.
To sprawi, że Ty zostaniesz uratowany przed kolejnym zadaniem, a on
poczuje, że liczysz się z jego zdaniem.
W
przypadku narzucania pilnych spraw użyj sformułowań: „Dobrze. Niestety
w takim wypadku muszę zrezygnować z tego zadania. W innym przypadku
nie zrealizują zadania na czas” lub „mogę to zrealizować, ale nie
wcześniej niż…”
W
sprzeciwianiu musisz pamiętać, że nie możesz tego robić jedynie od
czasu do czasu. Odmawianie pracy dodatkowej musi być Twoją regułą. W
innym wypadku szef wykorzysta Twój dobrotliwość i pracowitość.
Jeżeli
Twój szef należy do szaleńców, którzy oczekują Twojej dyspozycji o
każdej porze dnia i nocy to najlepiej wyłącz telefon po godzinach pracy.
Unikniesz wówczas głupiego tłumaczenia, że właśnie spędzasz czas z
bliskimi czy śpisz.
Bierny zwany „Chrząkającym Przywódcą”
Najgorszym
z typów przełożonych jest szef bierny, czyli taki, który nie potrafi
podejmować decyzji. Wszystko, co nowe przerasta go i przeraża. Lubi
stabilność, monotonie i narzucone zadania. Jego postawa może być
związana ze strachem lub przygnębieniem. Taka osoba potrafi bardzo
utrudnić pracę, ponieważ będzie zwlekała z podejmowaniem jakiejkolwiek
decyzji. Możesz sobie z nim poradzić dzięki zmianie komunikacji. Musisz
pamiętać, że nie powinieneś używać sformułowań, które będą wymuszały na
nim podejmowanie decyzji. Przedstaw dwa rozwiązania z ich zaletami i
wadami. To ułatwi mu przełamanie się. Nie powinieneś przy nim okazywać
swoich wątpliwości. Musisz być zdecydowany w działaniu.
Choleryk czyli „Człowiek Huragan”
To
antypatyczny typ szefa-nerwusa, który swoją agresję rozładowuje na
przełożonych. Nigdy nie potrafił – i jest mało prawdopodobne, że nauczy
się – panować nad swoimi emocjami. Aby nad nim zapanować musisz
zrozumieć jego emocje. Nie możesz przy tym pozwolić się zastraszyć,
pokazać swojej słabości. Twoja siła powinna opierać się na opanowaniu i
wyznaczaniu granic. Inaczej staniesz się ofiarą szefa, który za
wszelkie swoje niepowodzenia będzie obchodził się z Tobą jak z workiem
treningowym. Jego gwałtowne ataki musisz potraktować z zimną krwią.
Obserwuj jego ataki i rozmawiaj z nim dopiero po ustaniu agresji. Jeśli
sprawia Ci to trudność to wyobraź sobie, że jesteś na przedstawieniu
pt. „Gniew szefa”. Dopiero po ustaniu czy osłabieniu złości przedstaw
mu swoje argumenty i wyznacz granicę, której nie może przekraczać. W
obserwacji ważny jest kontakt wzrokowy. Opuszczając oczy dasz mu do
zrozumienia, że jesteś podległy. Ważne jest też byś zachował postawę
pełną pewności siebie. Jeśli jesteś cenionym pracownikiem możesz
zagrozić odejściem.
Mentor czyli mikromanager
Wszechwiedzący
szef, który podejmuje nawet banalne decyzje i nie pozwala swoim
pracownikom na samodzielność w wykonywaniu pracy. To on jest
odpowiedzialny zarówno za rozwój firmy, kupno drogich sprzętów, jak i
papieru toaletowego czy ołówków. Nic nie umknie jego uwadze. Pracując za
wszystkich unieszczęśliwia siebie i swoich podwładnych. Jeśli marzysz o
samodzielności w pracy przedstaw przełożonemu pomysł i poproś o radę.
To sprawi, że poczuje się ważny, a Ty zrealizujesz swoje zadania. W
przypadku otrzymania od niego bezsensownych poleceń nie pouczaj go tylko
zaproponuj kilka rozwiązań i spytaj się o jego zdanie w danej kwestii.
Jeśli będzie nadal upierał się przy swoim pomyśle musisz starać się,
by „czas załatwił” sprawy (nadzór firmy podejmie za niego decyzję lub
on odkryje, że dane działanie nie ma sensu).
Karierowicz i pozer czyli „Biurowy Polityk”
Jego
stanowisko nie zależy od kompetencji, ale od umiejętnego tworzenia
wizerunku. Każdy Twój sukces będzie przypisywał sobie, a każdą swoją
porażkę Tobie. Praca z takim człowiekiem na dłuższą metę może być
frustrująca, jeśli nie wykorzystasz jego słabości: pragnienie
doceniania, uwielbiania. Nie możesz dawać mu do zrozumienia, że jest
niekompetentny. Będziesz przez niego cenionym pracownikiem, jeśli
umiejętnie będziesz schlebiał jego próżności. Musisz w tym jednak
zachować umiar. Aby uniknąć nieporozumień i zrzucania na Ciebie winy za
niepowodzenia przełożonego musisz wszystkie sprawy uzgadniać z nim
pisemnie (maile są doskonałym narzędziem) lub chociaż nagrywać rozmowę.
Unikniesz wówczas obarczania Cię za coś, czego nie robiłeś lub nie Ty
podejmowałeś decyzje.
Niezależnie od osobowości szefa czy współpracowników w pracy należy kierować się kilkoma zasadami:
Opanowanie
pomoże Ci z pozyskaniu sprzymierzeńców i ułatwi pracę. Epatowanie
złością sprawi, że skupisz się tylko na tej negatywnej energii. Kiedy
się jej wyzbędziesz będziesz mógł robić to, co do Ciebie należy.
Neutralność:
pozwoli Ci na dystans podczas rozmów z przełożonym. Traktuj je jak
zwykłe spotkania biznesowe, podczas których mówisz neutralnym głosem i
szukasz dogodnych rozwiązań. To pozwoli Ci nie krytykować ich pomysłów
tylko podsuwać im lepsze.
Dokumentowanie decyzji,
czyli komunikacja na piśmie, pozwoli uniknąć nieporozumień. Ustne
ustalenia potwierdzaj przez maile (najlepiej, kiedy możesz podzielić się
takim mailem z innymi osobami w firmie lub przesłać na prywatne konto w
razie „cudów”). Ważne projekty przedstawiaj wyłącznie na piśmie. Taka
komunikacja sprawi, że szef będzie dokładniej analizował to, co mu
przekazujesz i w razie nieprawidłowości będziesz miał dowody, że
niepowodzenie nie było Twoją „zasługą”. Dobrze jest też prowadzić
dziennik konfliktów z szefem w razie gdyby sprawy obrały zły obrót
będziesz miał wszystko udokumentowane.
Dyskrecja:
Jeśli chcesz się przeciwstawić szefowi to tylko i wyłącznie w cztery
oczy. Nie próbuj odważać jego autorytetu przy innych pracownikach,
ponieważ może Cię zniszczyć. Nie wdawaj się również w plotkowanie o
błędach szefa, ponieważ dzięki „życzliwym” kolegom Twój szef może się
dowiedzieć, co o nim sądzisz.
Kompetencja: Nie zmieniaj wydajności swojej pracy, bądź specjalistą w tym, co robisz. Nie możesz przecież utracić reputacji zawodowej.