"Sakramencki sarmatyzm" i Zagmatwane zabory"

Poznawanie przeszłości, analizowanie jej, wyciąganie wniosków, porównywanie minionych wydarzeń do obecnych pozwala na lepszą świadomość oraz unikanie dawnych błędów. Jak zachęcić dzieci i młodzież do zgłębiania dawnych wydarzeń? Podręczniki nie zawsze spełniają swoją rolę. Napisane poprawnie politycznie, z pokazaniem, w jaki sposób powinniśmy interpretować określone wydarzenia nie pozwalają na zainteresowanie młodych ludzi tym tematem. Do tego często są zwyczajnie nudne. A gdyby tak urozmaicić je o komiksy i humor? Pewnie niejeden miłośnik wkuwania się oburzy: my mieliśmy podręczniki bez takich udziwnień i żyjemy. Tak, żyjemy, ale co to za życie, kiedy większość dorosłych nie rozumie podstawowych zjawisk, powiązań, wydarzeń, propagandy, szkodliwych postaw? Co z tego, że się uczymy, kiedy nasza nauka ogranicza się do dowiedzenia, co złego było dawniej, a nie ma refleksji na temat tego, jakie obecne zjawiska są bliskie tym z przeszłości? Aby chcieć lepiej poznawać przeszłość trzeba najpierw zgłębić podstawową wiedzę na jej temat. I tu z pomocą przychodzi nam seria „Horrrendalna historia Polski”.

Wcześniej kilka razy polecałam Wam już „Strrraszną historię” pozwalającą wejść w ważne wydarzenia na świecie, poznać różne kultury i ludy. Jeśli macie dzieci w wieku szkolnym (także licealistów) to polecam takie serie jak: „Monstrualna erudycja”, „Strrraszna historia” oraz „Horrrendalna historia Polski”. Każda z nich wprowadza czytelnika w inny obszar wiedzy i po każdą warto sięgnąć, aby rozbudzić dziecięcą ciekawość, zachęcić do pogłębiania wiedzy. Oczywiście każda seria (ale też i poszczególne ich tomy) ma innych autorów, ale napisane zostały z myślą o dzieciach, które zostały zniechęcone do nauki, czyli tak, aby pokazać, że zdobywanie wiedzy wcale nie jest takie straszne jak w szkołach pokazują. Co jakiś czas opowiadam Wam o kolejnych publikacjach z serii „Monstrrrualnej erudycji” oraz „Strrraszna historia”, ponieważ są to serie mające już kolejne odsłony (i bardzo dobrze!), a wszystko przez duże powodzenie książek wśród młodzieży.

Autorzy serii „Strrraszna historia” oferują naukę w formie komiksów, fragmentów pamiętników, ciekawostek, quizów i osi czasu. Terry Deary znany z interesujących, mrożących krew w żyłach i zaskakujących historycznych książek dla młodzieży korzysta z bogactwa wiedzy, pięknie ją porządkuje i podaje czytelnikom w lekkiej formie. Autor bardzo chętnie sięga po mroczne, tajemnicze i często przemilczane na lekcjach historii wydarzenia, przerabia na lekką formę i podsuwa czytelnikom sporą dawkę wiedzy zachęcając, aby zgłębiali wiedzę, poszerzali ją ponad to, co znajdą w zwykłym podręczniku szkolnym.

„Horrrendalna historia Polski” jest taką jakby podserią „Strrrasznej historii”. Napisane przez Małgorzatę Fabianowską i Małgorzatę Nesteruk stylizowane są na publikacje Terrego Dearyego, czyli postawiono tu duży nacisk na humor i lekki sposób przemycania wiedzy. Poszczególne tomy naszpikowane są ciekawostkami, które pomogą lepiej wyobrazić sobie, zrozumieć przeszłość, a których nie znajdziemy w podręcznikach, dzięki czemu uczniowie będą mogli zabłysnąć na lekcjach. Do tego temat, który w szkole ledwo jest liźnięty, któremu poświęca się kilka do kilkunastu stron tu zawarty jest w formie książki napisanej w formie ciekawej opowieści. Nie ma tu tego humoru, który obecny jest w publikacjach Brytyjczyka. Może dlatego, że Polacy zbyt poważnie (w sensie im nudniej tym lepiej) traktują edukację? Mimo tego znajdziemy tu troszkę komiksów, pamiętników z określonych czasów, urywki z „gazet”, na łamach których relacjonowano najważniejsze wydarzenia. Dzięki serii poznamy Słowian, dowiemy się jacy byli Piastowie, wejdziemy w świat dynastii Jagiellonów, a następnie przyjrzymy się królom elekcyjnym, polskiej szlachcie, zaborom..

Z tomu „Sprytni Słowianie” dowiemy się, że Słowianie byli dość ekspansywnym ludem. Cieszyli się złą sławą zarówno wśród Greków i Rzymian, bo nie był to łatwy przeciwnik. Do tego sporo tu informacji o dawnych wierzeniach, obyczajach, obrządkach, bitwach, przyjaźniach, kłótniach między ludami, uzbrojenie, piractwo, usługach morderczych (tu sporo ciekawostek o postaciach robiących karierę nawet w Egipcie), metody leczenia, okoliczności przyjęcia chrześcijaństwa, kuchnię, ulubione smakołyki (także przepisy na nie) i wiele, wiele więcej ważnych ciekawostek. Autorki zaznaczają, że punktem zwrotnym w naszych dziejach był IV wiek, kiedy to „z mroku dziejów wyłonili się Słowianie”. Przyglądamy się tu ekspansji Słowian, wyłanianiu się plemion, a później małych państw (Samona, Polan, księcia Mojmira, Ruryka). Zrozumiemy przyczyny porzucenia politeistycznej religii na rzecz monoteistycznej. Sporo miejsca poświęcono takim bogom jak Świętowit, Perun, Weles, Swarożyc i Makosz. Opisano też demonologię słowiańską, myślenie magiczne i prymitywną medycynę oraz niezwykle różnorodne zwyczaje funeralne. Ponad to sporo tu opisów gier i zabaw, system miar i wag (niektóre stosowane do XIX wieku). „Sprytni Słowianie” odkryje przez nami świat zaskakujący, bo bogaty w liczne wędrówki.

„Pokrętni Piastowie” to opowieść o czasach pierwszych królów, paradoksach, skomplikowanym życiu, które z jednej strony było dostatnie, a z drugiej biedne, spokojne, ale i bogate w krwawe konflikty, dużą ilość przemocy, podboje, na które wyruszali tylko najsilniejsi i mieli szansę się wzbogacić.

„Dynamiczną dynastię Jagiellonów” otwiera rok 1370, czyli moment śmierci Kazimierza Wielkiego, a zamyka rok 1572, gdy umiera Zygmunt II August, nie pozostawiwszy potomka, a co za tym idzie zakończywszy panowanie dynastii Jagiellonów i otwierając kraj na wolną elekcję. Poznajemy jak wyglądało życie w kraju, którego teren sięgał od jednego morza do drugiego i był prawdziwym mocarstwem. Poznamy codzienność zwykłych ludzi, przepisy na choroby i rany, przywileje, jakimi cieszyły się różne grupy społeczne, najsłynniejszych błaznów oraz znaczące bitwy i spis dań przeniesionych do Polski z Włoch.

„Atrakcyjni królowie elekcyjni” to czwarty tom „Horrrendalnej historii Polski”. Wchodzimy tu w świat królów, którzy nastali po wygaśnięciu rodu Jagiellonów. Tom rozpoczyna się w tym miejscu, w którym skończył poprzedni czyli w roku 1573, kiedy tron obejmuje Henryk Walezy, który staje się władcą Polski z braku lepszej alternatywy. Gdy zwalnia się tron Francji pakuje manatki i pędzi do Paryża pozostawiając pusty skarbiec. Przywódcą zostaje Stefan Batory, całkowite przeciwieństwo francuskiego elegancika skupiającego się na zysku. Po nim Zygmunt III Waza, a później kolejni. Opowieść kończy się na toku 1795, gdy Stanisław August Poniatowski abdykuje zamykając epokę elekcyjną. Poza takimi nudnymi faktami autorki przygotowały całkiem sporo ciekawostek urozmaicających podróż po 200 latach historii naszego kraju. Poznamy wojskowe nowinki, dzięki którym Polacy byli sławni, poznamy wiele sławnych postaci (Stefan Czarnecki, Jan Zamoyski, Jan Karol Chodkiewicz, Stanisław Zółkiewski, Tadeusz Kościuszko i wielu innych). Ponad to zapoznamy się z panującą w określonym czasie modą, poznamy tradycyjne stroje i nowinki. Nie zabraknie też informacji o nauce (KEN i inne osiągnięcia epok), uczonych, literatach, związkach Polski z Ameryką.

„Sakramencki sarmatyzm” to opowieść o zwyczajach i słabościach uprzywilejowanej grupy społecznej. Odkryjemy jakie zachowania doprowadziły do stopniowego wyniszczania kraju, wejdziemy w obszar dziwnej interpretacji różnych odłamów chrześcijaństwa, które wzbogacono pogańskimi wierzeniami i przesądami. Wszystko doprawione niezwykłą fantazją i wiarą w niezwykłe korzenie. Znajdziemy tu też spis podstawowych zwrotów łacińskich, postaw, idei, podział na klasy ze względu na majątek i wpływy. Do tego sporo miejsca poświęcono herbarzom, pochodzeniu nazwisk, kreowaniu wizerunku, podszywaniu się pod szlachtę, niechęci do przebywania na dworze króla oraz podróży, ale jednocześnie dużym zapale do pielgrzymek, powstaniu kultu Madonny i modzie na ubieraniu figur na procesje, fundowaniu licznych kościołów. Ponadto nie zabraknie przerażających praktyk i zamiłowania do tworzenia różnorodnych wizerunków śmierci, opowiadania o niej.  Nie zabraknie też tematu rycerskich kobiet.

„Zagmatwane zabory” pozwalają poznać różnorodne problemy, z jakimi spotykali się Polacy w różnych zaborach. Dowiemy się, w jaki sposób doszło do kolejnego zagrabienia ziemi, poznamy powstania i sposoby działania konspiracji. Nie zabraknie tematu migracji politycznej i ekonomicznej, problemu biedy, wyzysku polskich uchodźców. Nie zabraknie też ciekawostek językowych i modowych, bo spotkanie różnych nacji to zadziwiający tygiel.

Seria „Horrrendalna historia Polski” to fascynująca lektura pozwalająca na interesującą wyprawę w przeszłość. Wznowienie wypuszczone przez wydawnictwo HarperKids pozwala na poznanie historii naszego kraju bez poczucia przymusu, nudy. Zawarta w publikacjach wiedza przyda się w szkole, ale forma przyswajania informacji przez zabawę pozwoli na dłuższe zapamiętanie. Nie można serii traktować kompendium wiedzy, ale to świetne publikacje pozwalające na rozbudzenie zainteresowań młodych czytelników, zachęcenie do zgłębiania dziejów. Autorkom udało się uchwycić najważniejsze niuanse charakteryzujące określoną epokę. Po lekturze można jednak odnieść wrażenie, że żarty tak typowe dla „Strrrasznej historii” są w przypadku Słowian i „Horrrendalnej historii Polski” bardzo ostrożne i zachowawcze, a szkoda, bo zbyt poważne podejście do określanych postaci zawsze prowadzi do wypaczenia i osłabia chęć zadawania kolejnych pytań. Zdecydowanie polecam

Zapraszam na stronę wydawcy