Grzegorz Rogowski, Skazane na zapomnienie. Polskie aktorki filmowe na emigracji, wstęp
Michał Pieńkowski, Warszawa „Muza” 2017
Czas jest naszym największym wrogiem. Powoli
dorastamy, później robimy kariery i… odchodzimy. Mało osób uznawanych za
wybitne pamięta się dłużej niż jedno lub dwa pokolenia (15-30 lat). Ten proces
przyspieszają zmiany polityczne. Tak właśnie było w Polsce na początku XX
wieku. Kształtowanie się nowej technologii, eksperymentowanie z nią przynosiło
aktorom sławę. Film, jako nowość bawił tłumy, był małym oderwaniem się od
codzienności i zapewniał sławę, o której nie mogli marzyć aktorzy teatralni,
którzy nie mogli pojawić się w kilku teatrach jednocześnie. Film to, co innego…rządził
się innymi prawami.
Grzegorz Rogowski w swojej publikacji „Skazane na
zapomnienie. Polskie aktorki filmowe na emigracji” zabiera nas w świat przedwojennej
produkcji filmowej w Warszawie, pokazuje niezwykły, zapomniany świat i jego
bohaterów, uświadamia, jak wyglądało ówczesne życie artystyczne, które w Polsce
Ludowej skazano na zapomnienie. Powojenne władze zadbały, by produkcja filmów
oraz bohaterzy filmowi byli całkowicie odmienni. Z kina usunięto eleganckie
damy, przystojnych amantów w nieskazitelnych strojach. Zastąpili ich aktorzy o
przeciętnej urodzie i fabuły przemycające ideologię. Brak zatrudnienia w Polsce
zmusił gwiazdy 20-lecia międzywojennego do emigracji, na której nikt nie czekał
na nich z otwartymi ramionami, ponieważ każdy kraj miał własne gwiazdy i własne
prawa rządzące rynkiem. Pozostały im zwyczajne zajęcia i śmierć w zapomnieniu.
Publikacja Grzegorza Rogowskiego pozwala na przypomnienie ich przedwojennej
działalności, trudów życia i uratowanie przed całkowitym zapomnieniem.
Poza życiorysami otrzymujemy kulisy działalności
filmowego świata II Rzeczypospolitej. Wchodzimy w tajniki produkcji rządzącej
się dziwnymi prawami, odkrywamy tempo powstawania filmów oraz związaną z tym
niedbałość, ulotność istnienia wytwórni, tworzenie wizerunku gwiazdy, bale
mody, wpływ prasy. Oczom czytelników ukazuje się barwny i bardzo żywy obraz
Warszawy, która po I wojnie światowej musiała nauczyć się funkcjonować w
odmiennych realiach.
Po nakreśleniu atmosfery panującej w stolicy poznamy
życiorysy najbardziej znanych aktorek: Zofii Nakonecznej, Nory Ney, Renaty
Radojewskiej, Jadwigi Smolarskiej, Janiny Wilczówny, Tamary Wiszniewskiej, Leny
Żelichowskiej. Losy aktorek pozwalają lepiej odkryć sposób pracy artystów,
tworzenie grup, powiązań biznesowych oraz rodzinnych, a także pokazanie
zwyczajnego życia na emigracji. Zakończenie publikacji wprowadza nas w świat
cyfrowy i ratowania dawnych taśm nitro przez utrwalanie tego, co ocalało w
formie cyfrowej pozwalającej na przetrwanie, promocję, ratunek przed
zapomnieniem.
Grzegorz Rogoziński dostarcza nam pracę niezwykle
ciekawą, napisaną żywym językiem, wzbogaconą o interesujące anegdoty, wzbogaconą
o interesujące fotografie pozwalające nam przenieść się w odległe czasy. Liczne
zdjęcia oraz spis filmów, w których aktorki występowały pozwalają nawet laikom
na zdobycie umiejętności rozpoznawania przedwojennych gwiazd. Autor korzysta z
bogatych rodzinnych zasobów aktorek, rodzinnych wspomnień, albumów
fotograficznych, dzięki czemu możemy poznać powojenne losy każdej z nich.
Poza solidną dawką wiedzy, przystępnością,
rozmieszczeniem tekstu tak, aby nie nużył czytelnika książka jest też
estetyczna. Gruba, matowa, kartonowa oprawa, piękna okładka, dobry papier i
bardzo dobrze zszyte strony sprawiają, że ponad 500-stronowa publikacja jest
solidna i piękna. Zdecydowanie polecam każdemu, kto jest zainteresowany polskim
kinem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz