PLATON- IV w. p.n.e.,
twórca Akademii Ateńskiej, uczeń Sokratesa, jego filozofia opiera się
na filozofii matematyki i polityki, które zlewają się w jedno, twórczość
Platona to dialogi, nie rozstrzygają one ostatecznie żadnych kwestii,
wymagają interpretacji, Platon zajmuje się wybieraniem lepszych
rozwiązań, choć oba są podważalne, zdaje sobie sprawę, że rozum nie
rozwiąże wszystkich zagadek bytu. Dialogi Platona: „Uczta”-
o miłości jako poszukiwaniu 2. połowy, także homoseksualnej, o
pochodzeniu płci, o filozofii, która jest jak Eros tułający się po
świecie- między bogami a ludźmi, bohaterem jest Arystofanes. „Fedon”-
o ostatnim dniu życia Sokratesa, w więzieniu rozmawia o
nieśmiertelności, wypija cykutę, dusza jest całością, nie rozpadnie się,
nie zginie, jest wieczna, nawiązanie do wędrówki dusz. „Timajos”- polemika
z Pitagorasem, tytułowy bohater to pitagorejczyk, tłumaczy on
matematyczną budowę świata, uważa, że stworzył go Demiurg- rzemieślnik,
którego chrześcijanie interpretowali jako Boga. „Parmenides”- mistrz dla Platona, Platon podważa uproszczoną, błędną interpretacje swojej teorii idei. „Państwo”- model
państwa idealnego, utopijnego, przedstawienie pojęcia sprawiedliwości,
wspólne dzieci i kobiety to tylko metafora sprawiedliwości, dzięki
której wielość może być jednością, społeczeństwo to mądry władca, jego
pomocnicy i zwykli ludzie, gdzie każdy robi dobrze to, co do niego
należy, dialog ten zawiera też metaforę jaskini- uwięzieni
w jaskini dzięki promieniom słońca widzą tylko cienie przedmiotów,
dyskutują o ich prawdziwości, jeden się odwraca i widzi oślepiające
światło- mówi potem o niepewności tego, co widzą inni jako cienie (wg
Platona to brak kultury umysłowej- opierają się na metaforach, obrazach,
a nie na pojęciach).
TEORIA
IDEI- RÓŻNE INTERPRETACJE- idee mogą być lepszą rzeczywistością, która
realnie istnieje, ale Platon twierdzi, że są to podstawy wiedzy,
pojęcia, którymi objaśniamy świat, to myśli wieczne i doskonałe- byty.
Wszystkie pojęcia i teorie trzeba udowadniać podstawowymi zasadami czyli
ideami, bo oprócz nich nie ma nic oczywistego. Według Platona najwyższą
i najważniejszą ideą jest idea dobra, której należy podporządkować
wszystkie inne i kierować się nią jeśli mamy do wyboru kilka idei.
FILOZOFIA
JAKO DIALEKTYKA- Platon nazywa filozofię dialektyką- sztuką prowadzenia
mądrych rozmów, dochodzenia do prawdy poprzez dialog ucznia z
nauczycielem lub z samym sobą, poprzez logiczną syntezę i analizę pojęć,
tworzenie tez i antytez, ich przyjmowanie lub odrzucanie.
Dualizm substancjalny u Platona
Dualizm
substancjalny został przedstawiony w dialogu pt. „Fedon”. Oddziela on
zupełnie duszę od ciała, twierdząc, że ciało jest dla duszy więzieniem,
może ona istnieć samoistnie poza nim, ba!, jej prawdziwa i wolna
egzystencja rozpoczyna się dopiero po śmierci ciała. To nadawało tezom
Platona religijnego zabarwienia. Dusza ponadto jest niezłożona, tj. o
ile ciało jest złożone z części, to dusza jest jednolita. Dlatego jeżeli
człowiek stanowi jedność to dzięki duszy właśnie. Jest ona od ciała,
oczywiście, doskonalsza, stanowi ona istotę człowieka.
Prócz
tego podziału istniał jeszcze u Platona drugi – na idee i rzeczy
materialnie istniejące. Platonizm jest więc filozofią podwójnie
dualistyczną.
Co oznacza metafora jaskini Platona?
Metafora
jaskini – ludzie siedzą w jaskini plecami do ognia i widzą na ścianach
cienie tańczących płomieni. Ogień w tejże metaforze oznacza świat idei.
Idee to, według Platona, specjalny rodzaj bytu, który nie jest ludziom
bezpośrednio dany, a który mogą oni poznawać obserwując jedynie
materialne odbicia owych idei (dlatego właśnie w metaforze widzą cienie
płomieni). I tak na przykład stół, jaki możemy zobaczyć, jest odbiciem
stołu idealnego, którego to obraz znajduje się w świecie idei. To
właśnie jedynie idee są prawdziwym bytem, a wszystko co możemy zobaczyć w
świecie materialnym jedynie „staje się” Ludzie, dzięki temu, że
posiadają duszę, mogą niejako „zanurzać się” w świecie idei i dzięki
temu tworzyć rzeczy na ich podobieństwo. Dusza bowiem, jak twierdził
Platon, jest nieśmiertelna – przed jej ucieleśnieniem istniała w świecie
idei, człowiek więc idee zna i czuje do nich naturalną tęsknotę. Nie
wiadomo do końca jak Platon pojmował naturę idei – czy miały dla niego
przede wszystkim boski, religijny charakter, czy były raczej idealnymi
wzorami istniejącymi tylko dla umysłu? Podawał bowiem oba wyjaśnienie,
choć to drugie – nieco częściej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz